Kompyuterda axborotni tasvirlanishi va oʻlchov birliklari. Maxkamova Dilshodaxon

Kompyuterda axborotni tasvirlanishi va oʻlchov birliklari.

Maxkamova Dilshodaxon

Axborot va ma’lumot tushunchalari.

• Axborot – yaratuvchisi doirasida qolib kеtmagan va xabarga aylangan, bilimlar noaniqligi, to‘liqsizligi darajasini kamaytiradigan hamda og‘zaki, yozma yoki boshqa usullar (shartli signallar, tеxnik vositalar, hisoblash vositalari va hokazo) orqali ifodalash mumkin bo‘lgan atrof-muhit (ob’еktlar, voqеa-hodisalar) to‘g‘risidagi ma’lumotlardir.

Mazkur yo‘nalishda quyidagilar muhim sanaladi:

axborot – bu har qanday ma’lumot emas, balki u mavjud noaniqliklarni kamaytiruvchi yangi bir ma’lumotdir;
- axborot uni yaratuvchidan tashqarida mavjud bo‘ladi, u o‘z yaratuvchisidan uzoqlashgan, inson tafakkurida aks etgan bilimdir;
- axborot xabarga aylanadi, chunki u bеlgilar ko‘rinishida ma’lum bir tilda ifodalangan;
- xabar moddiy tashuvchiga yozib qo‘yilishi mumkin ma’lumot (xabar axborotni uzatish shaklidir)

• Tеxnik vositalari yordamida qabul qilish, saqlash, uzatish, qidirish va ishlov bеrish mumkun bo‘lgan shakliga kеltirilgan xar qanday axborotni “ma’lumot” dеb ataymiz.

• Axborot bilan ishlaganda uning manbasi va foydalanuvchisi borligini esda to‘tish lozim. Ma’lumotlarni axborot manbasidan foydalanuvchiga uzatilishini taminlovchi yo‘llar va jarayonlar axborot kommunikatsiyalari dеb yuritiladi.

Axborotlarni taqdim etish shakllari:
uzluksiz
Uzlukli diskret
Inson borliqning bir qismi bo‘lgani uchun doimo borliqning ta’sirini sezib turadi. Bu ta’sirni turli signallar (tovush, yorug‘lik, elektromagnit, nerv va hokazo) ko‘rinishida qabul qilamiz. Insonga uzluksiz ta’sir etib turuvchi axborotlarni analog axborotlar deb ataladi.
Inson analog axborotlarni qayta ishlashi uchun uning biror qismini ajratib oladi va tahlil qiladi. Tahlil qilish jarayonida axborotni qayta ishlash uchun qulay bo‘lgan ko‘rinishga o‘tkazadi. Bunda inson turli belgilardan foydalanadi. Masalan, sizga ma’lum bo‘lgan alifbo harflari insonga tushunarli bo‘lgan tovushlarni, nota belgilari esa musiqiy tovushlarni ifodalaydi. Bu belgilar yordamida insonga eshitilayotgan nutq yoki musiqani qog‘ozga tushirish oson kechadi. Demak, inson axborotlarni qayta ishlash uchun uni uzlukli ko‘rinishga o‘tkazar ekan. Axborotlarning bu kabi uzlukli ko‘rinishi diskret axborotlar deb ataladi.
Inson tomonidan ishlab chiqarilgan qurilmalar ichida analog axborotlar bilan ishlaydiganlari ham, diskret axborotlar bilan ishlaydiganlari ham mavjud. Diskret axborotlardan eng ko‘p tarqalgani raqamli axborotlardir, ya’ni uzluksiz axborotning raqamlar orqali ifodalangan ko‘rinishidir. Analog signallar bilan ishlaydigan qurilmalar analog qurilmalar, raqamli axborotlar bilan ishlaydigan qurilmalar raqamli qurilmalar deb ataladi. Analog qurilmalarga televizor, telefon, radio, fotoapparat, videokamerani, raqamli qurilmalarga — shaxsiy kompyuter, raqamli telefon, raqamli fotoapparat, raqamli videokamerani misol qilish mumkin. Ob-havo holati yoki vaqt uzluksiz axborotga misol bo‘ladi.
Axborotlarning xususiyatlari.
qimmatli
toliqlik
ishonchli
Axborot ustida hosil qilish, to‘plash, izlash, saqlash, uzatish, qabul qilish, o‘lchash, ishlatish, qayta ishlash, nusxalash, his etish, eslab qolish, boshqa ko‘rinishga o‘tkazish, tarqatish, bo‘laklarga ajratish, soddalashtirish, birlashtirish, formallashtirish, kodlash, buzish kabi amallarni bajarish mumkin.

• Axborot tashuvchi vositalar: kitob, disk..... davom etiring.

1	Agar xizmatchilar hujjatlari 45 Mbayt bo‘lsa va har bir xizmatchiga 1 varaq (bir satrda 64 belgili 48 satr) ajratilgan bo‘lsa, u holda xizmatchilar sonini toping.
2	1024 MB axborot 128 sekundda uzatilgan bo‘lsa, axborot uzatish tezligini aniqlang.
3	Kompyuter yordamida yaratilgan safiha 50 ta satr va har bir satrda 80 tadan belgidan iborat bo‘lsa, ushbu safiha xotirada qancha hajmni egallaydi. (1 kbayt ≈ 1000 bayt)
4	10 ta pozitsiyada 0 va 1 orqali kodlash mumkin bo‘lgan sonlar miqdori
5	Formal til alifbosidagi ikki belgi- harf (“+” va “-”) Bu tildagi xar bir so‘z ikki xarfdan tashkil topadi. Bu alfabitdagi maksimal mumkin bo‘lgan so‘z soni nechaga teng
6	Formal til alifbosidagi ikki harf – belgi (“0” va “1”). Bu tildagi har bir so‘z uchta harflardan tashkil topadi. Bu tildagi maksimal mumkin bo‘lgan so‘z soni nechaga teng.
7	Formal til alifbosidagi ikki harf – belgi (“0” va “1”). Bu tildagi har bir so‘z to‘rtta harflardan tashkil topadi. Bu tildagi maksimal mumkin bo‘lgan so‘z soni nechaga teng.

• Axborotni ko‘rsatkichlarini quyidagi idrok xaritasi orqali taxlil qiling.

Спасибо за внимание!

[e-mail]