Komp’yuter viruslaridan saqlanish

Komp’yuter viruslaridan saqlanish

Komp’yuter viruslari va ularni davolash
KOMP’YUTER VIRUSI ULCHAMI BUYICHA KATTA BULMAGAN maxsus yozilgan dasturdan iborat bulib u Uzini boshqa dasturlarga yozib quyilishi shuningdek Komp’yuter turli noxush amallarni bajara olishi mumkin Bunday dastur ishlashni boshlaganda dastlab boshqaruvni Virus oladi.Virus boshqa dasturlarni topadi va unga yuqadi Shuningdek qandaydir zararli am allarni bajaradi. Virus Uziga tegishli amallarni bajarib bulgandan sung boshqaruvni uzi joylashgan dasturga uzatadi . Virus joylashgan dastur odatdagidek ishini davom ettiradi . Tashqaridan dasturning ,,kasallanganligi’’ bilinmaydi.
Kup turdagi viruslar shunday tuzilganki, kasallangan dasturni ishga tushirganda virus komp’yuter xotirasida doimiy qoladi va vaqt-vaqti bilan dasturlarni kasallaydi va komp’yuterda zararli amallarni bajaradi
Virusning barja amallari etarlicha tez va hech qanday ma’lumot e’lon qilmasdan bajariladi . Shuning uchun foydalanuvchi komp’yuterda qanday jarayonlar amalga oshayotganligini bilishi qiyin .
Komp’yuterdagi dasturlarning kamchilik qismi kasallangan bulsa , virus borligi umuman bilinmaydi . Lekin aniq vaqt utgandan sung komp’yuter qiziq holatlar paydo bula boshlaydi . Masalan , ba’zi dasturlar ishlamay qoladi yoki notug’ri ishlaydi , ekranda begona ma’lumotlar yoki belgilar chiqariladi, komp’yuterning ishlash tezligi sezilarli darajada pasayadi , ba’zi fayllar buzilib qoladi va hokazo .
Bu paytgacha komp’yuterdagi anchagina dasturlar , ba’zi boshqa turdagi fayllar ishdan chiqadi . Bundan tashqari , virus disk yoki lokal tarmoqlar orqali boshqa komp’yuterlarga utishi ham mumkin .
Shuning uchun virusdan himoyalanmasa yoki yuqishining oldi olinmasa juda katta noxushliklarga olib kelishi mumkin . Masalan , 1989 yil amerikalik student Morris yozgan virus bilan 1 nech 1000 komp’yuter , jumladan AQSH mudofa vasirligining komp’yuterlari kasallangan va ishdan chiqqan . Oqibatda , virus muallifi 3 oy ozodlikdan mahrum qilinib , unga 270 000 dollar jarima solingan .
Virus dasturi kurinmaydigan bulishi uchun u juda kichik bulishi kerak . Shuning uchun ham ularning kupchili assembler tilida yoziladi .
Viruslarning paydo bulishiga dastlabki mualliflarning ,,shumligi’’ va uzlari tushunmagan holda kimnidir ,,tuzlashni’’ maqsad qilib quyishlari sababbulgan . Oqibatning bu darajada yomonlashuvi ularning xayoliga kelmagan bulsa kerak .
Hozirgi kunda 20 000 dan ortiq komp’yuter viruslari komp’yuter tizimlari va ma’lumotlari ishi uchun asosiy xavfni tashkil etadi . Bunda , asosan , zarar kuradigan lisey , institut , universitetlar va boshqa tashkilotlardir .Bunday muassasa komp’yuterlarida ma’lumotlardan foydalanish ochiq va chegarasiz bulganligi uchun virruslarning qurboni bulinadi va katta moddiy talafot kuriladi . Shu bois , komp’yuter ishini nazorat olish muximdir .
Komp’yuter ishini nazoratga olish deganda nima tushuniladi ?
Unga quyidagilar kiradi ;
1] lisenziyasiz dasturiy ta’minotdan foydalanmaslik ;
2] tashqaridan kiritiladigan viruslarning oldini olish ;
3] tizimga sanksiyasiz kiruvchi xakerlarga imkon bermaslik ;
Viruslardan ximoyalanish dasturlari quyidagilar ;
Revizor dasturlar - dastlab dastur va diskning tizimli soxasi haqidagi ma’lumotlarni xotiraga oladi , sungra ularni dastlabkisi bilan solishtiradi .
Doktor revizorlar - revizor va doktorning aralashmasi , boshqacha aytganda , fayl va diskning tizimli sohasidagi uzgarishlarni dastlabki holatga qaytarishi mumkin .

Fil’tr dasturlar yoki resident dasturlar komp’yuterning tezkor xotirasida rezidentday joylaydi .

KOMP’YUTER VIRUSLARIDAN SAQLANISHNING
EHTIYOTKORLIK TADBIRLARI .

Virusdan kuriladigan zararlarga quyidagilarni misol qilib kursatish mumkin ;

- komp’yuter qattiq diski yoki tezkor xotirasining ifloslanishi -

virusli dastur kupayishi jarayonida butun qattiq diskni uzining nuqtalari yoki boshqa belgilari bilan tuldirish mumkin

• 
  fayllar joylashish jadvalining buzilish .
  
• 
  yuklanish sektoridagi ma’lumotlarning buzilish .
  
• 
  diskni qayta formatlash - diskdagi barcha axborot butunlay yuqoladi ;
  
• 
  diskka biror xabar chiqarishi yoki biror kuyni ijro etishi mumkin .
  
• 
  komp’yuterning yzi- uzidan qayta yuklanishi .
  
• 
  tugmachalar majmui ishini tuxtatib quyishi .
  
• 
  dasturli va ma’lumotli fayllar mazmunining uzgarishi.
  

Birus ma’lumotlarni ixtiyoriy ravishda aralashtirib quyidi va
Hokozo.
Oddiy virusdan zararlanishni virusga qarshi dasturlar yordamida oson aniqlash mumkun . Polimorf viruslarni bu usul bilan aniqlash
Qiyin ,chunki ular uz-uzini nusxalashda kurinishini uzgartiradi.
Makroslar bilan ishlaydigan ilovalar makroviruslar bilan zararlanishi
Mumkin
Makmmotmroviruslar - fayllarga ma’lumotlar bilan birga urnatiladigan buyruqlardir . Bunday ilovalaga misol qilib Word , Excel va Postscripter interpetatorlarni kursatish mumkin . Ular ma’lumotlar Fa’ylini ochayotganda makrovirus bilan zararlanadi .
Ilgari faqat disklar virus bilan zararlanar edi .Chunki viruslar disklar Orqali ompyuterdan kompyuterga 0’tar edi .Yngi BBS viruslari esa Modem orqali tarqaladigan buldi . Internetning paydo bulishi viruslarga qarshi kurashning an’anaviy usullari foyda bermaydigan Yana bitta kanalning hosil bo’lishiga olib keldi .