Kompyuter tizimli blokini qismlarga ajratish Reja: 1 Kompyuterning qismlarini sanash

Protsessor (mother board) - qurilmalarini va hisoblashlarni boshqaruvchi, asosiy qurilma bo‘lib, unga mikroprosessor, tezkor va kesh xotira, mikrosxemalari, kontroller va turli adabter, elektrosxemalar o‘rnatiladi.

Protsessor asosan quyidagi qurilmalardan tashkil topadi.

Mikroprosessor - kompyuterni boshqarish va barcha hisob ishlari, buyruqlarni bajarilishini ta’minlaydi. Mikroprosessor turli amallarni tez bajarish qobiliyatiga ega. Uning tezligi sekundiga 100 million amalga va undan ortiq bo‘lishi mumkin.

Uning tezligi Megagerslarda hisoblanadi va protsessor nomidan keyin yoziladi. Masalan, Pentium 700.

Tezkor xotira - protsessor uchun zarur bo‘lgan dasturlar va ma’lumotlarni sa qlaydi.

Kompyuter o‘chirilishi bilan tezkor xotiradagi ma’lumotlar o‘chiriladi.

Qattiq disk (doimiy xotira - Hard Disk Drive) - dastur va ma’lumotlarni doimo saqlaydi.. U ba’zan "vinchester" deb nomlanadi. Vinchester nomi birinchi qattiq disk nomidan kelib chiqqan (1973 yilda IBM firmasi tomonidan yaratilgan qattiq disk nomi "30/30" bo‘lgan va bu mashhur Winchester miltig‘ining kalibrga o‘xshar edi). Ular hajm va ishlash tez ligi bilan farqlanadi. Qattiq diskdagi dastur va ma’lumotlar esa o‘chirilmaydi.

Kesh xotira - kompyuter tomonidan dasturlar ishlash jarayonida ko‘p ishlatilgan

ma’lumotlarni saqlash uchun foydalaniladi. Bu xotira tezkor va doimiy xotira o‘rtasida joylashadi.

Tezkor xotira Qattiq disk Kesh xotira Kontroller (adapterlar) - ular har xil tashqi qurilmalar ishini ta’minlaydi. Ishlash holatlari bilan farqlanadi (video plata, tovush plata, tarmok platasi va ...),adapterlar.

Disk yurituvchilari - bu egiluvchan va kompakt disklardagi ma’lumotlarni o‘qish va yozish ishlarni bajaradigan qurulma.

Disk yurituvchilari Kiritish-chiqarish porti orqali mikroprosessor bilan ma’lumot almashadi. Ichki qurilmalar bilan ma’lumot almashuvi uchun maxsus portlar, hamda umumiy portlar mavjud

Umumiy portlar 2 xil bo‘ladi: parallel - (LPT1, ..., LPT4) va ketma -ket (COM1, ...,COM3) bilan belgilanadi. Parallel portlar kirish-chiqishni, ketma-ket portga nisbatan tezroq bajaradi.