Kompyuter tizimlari

Deshifratorlar va ularning ishlash prinsiplari

Deshifrator (DC®decoder) - kirish yo‘lidagi signallarni faqat chiqish yo‘lining bittasiga chiqarib beruvchi EHMlarning uzelidir.
To‘la deshifratorda chiqish yo‘llari soni m = 2ⁿ, bo‘lib unda n – kirish yo‘llari sonini ifodalaydi. To‘la bo‘lmagan deshifratorda esa m < 2ⁿ.
Ikkita kirish yo‘lli birlik aktiv darajali to‘la deshifratorning o‘tish jadvalini ko‘ramiz:

Kirish signallari		CHiqish signallari
X0	X1	Y0	Y1	Y2	Y3
0	0	1	0	0	0
1	0	0	1	0	0
0	1	0	0	1	0
1	1	0	0	0	1

Jadval barcha kirish kombinatsiyalarining chiqish qiymatlarini to‘la aniqlaydi.

Keyingi bosqichda har bir chiqish funksiyasi uchun Karno kartasini tuzish va uning manimizatsiyalashtirilgan ifodasini olish kerak. Lekin, ushbu h olat uchun bu ma’noga ega emas, chunki Y –ning xar bir funksiyasida Karno kartasi bitta «1» egallagan.
YUqoridagi jadval asosida quyidagi funksiyalar o‘rinlidar:

;
;
.
Olingan ifodalarni «2VA-YUQ» hamda «2YOKI-YO‘Q» elementlar bazisida qurish mumkin.

– «2VA-YO‘Q» hamda «2YOKI-YO‘Q» elementlar bazisida qurilgan deshifrator

Ko‘p pag‘onali deshifrator

Deshifratorning shartli belgilanishi.


Takrorlash uchun savollar

1. 
   SHifrator iborasiga ta’rif bering.
   
2. 
   Deshifrator iborasiga ta’rif bering.
   
3. 
   SHifratorning qo‘llanilish sohalarini belgilang
   
4. 
   Deshifrator qaysi qurilmalarda ishlatiladi?
   
5. 
   SHifratorning o‘tish jadvalini izohlang.
   
6. 
   Deshifratorning o‘tish jadvalini izohlang.
   
7. 
   Kanday shifrator prioritetli deyiladi?
   
8. 
   To‘la deshifratorning chiqish yo‘llari soni qanday aniqlanadi?
   
9. 
   Deshifratorlar EHMlarda qanday maqsadlarda ishlatiladi?
   

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   С.К.Ғаниев. Электрон ҳисоблаш машиналари ва системалари.Тошкент. Ўқитувчи. 1990 й.
   
2. 
   К.А.Нешумова. Электронные вычислительные машины и системы. Москва. Высшая школа. 1989 г.
   
3. 
   В.А.Соловьев. Схемотехника ЭВМ. Москва. Высшая школа. 1990 г.
   
4. 
   www.Informica.ru
   
5. 
   www.educentral.ru