Kompyuter tizimlari kafedrasi

1.4. Ko’p bosqichli mashinalarning rivojlanishi
Ushbu bo’limda biz ko’p bosqichli mashinalarning rivojlanish tarixi haqida qisqacha gaplashamiz, yillar davomida sathlar soni va tabiati qanday o’zgarganligini ko’rsatamiz. Mashina tilida yozilgan dasturlar (1-sath) darhol kompyuterning elektron sxemalari (0-sathli) tomonidan interpretator va interpretatorlardan foydalanmasdan bajarilishi mumkin.
Ushbu elektron sxemalar, xotira va kiriti/chiqarish qurilmalari bilan birgalikda kompyuterning uskuna ta’minotini tashkil qiladi. Uskunalar ta’minoti moddiy ob’ektlardan iborat - integral mikrosxemalar, bosilgan elektron platalar, kabellar, quvvat manbalari, xotira modullari va printerlar.
Mavhum tushunchalar, algoritmlar va buyruqlar uskunalar ta’minoti bilan bog’liq emas. Bunga javoban, dasturiy ta’minot algoritmlardan (muammoning yechimini tavsiflovchi buyruqlarning batafsil ketma-ketligi) va ularning kompyuter tasvirlaridan, ya’ni dasturlardan iborat.
Dasturlar qattiq diskda, disketda, CD-ROMda yoki boshqa vositalarda saqlanishi mumkin, ammo bu unchalik muhim emas; mohiyatiga ko’ra dasturiy ta’minot bu dasturlar yozilgan fizik vositalarini emas, balki dasturlarni tashkil etadigan buyruqlar to’plamidir. Dastlabki kompyuterlarda apparat va dasturiy ta’minot o’rtasidagi chegara aniq edi. Biroq, vaqt o’tishi bilan, bu chegara sezilarli o’zgardi, birinchi navbatda kompyuterlarning rivojlanishi jarayonida sathlar qo’shilgan, olib tashlangan va bir-biri bilan birlashtirilgan. Hozirgi vaqtda ularni bir-biridan ajratish juda qiyin. Apparat va dasturiy ta’minot mantiqiy jihatdan ekvivalentdir.
Savollar
1. O'z so'zlaringiz bilan quyidagi atamalarni izohlang: 1) translyator; 2) interpretator; 3) virtual mashina.
2.Kompilyator ko'rsatmalar to'plamidagi arxitektura qatlamini chetlab o'tib, to'g'ridan-to'g'ri mikroarxitektura sathi uchun ma'lumotlarni ishlab chiqara oladimi?
3. Jismoniy qurilma darajasi va raqamli mantiq darajasi eng past darajadagi bo'lmagan ko'p darajali kompyuterni tasavvur qila olasizmi?
4. Qaysi ma'noda apparat va dasturiy ta'minot ekvivalenti?
5. Qaysi ma'noda apparat va dasturiy ta'minotlar teng emas?