«Kompyuter tizimlari» kafedrasi S. T. Kubayev, U. I. Murtazayeva kompyuter tizimlarini loyihalash va tashkil etish

Kompyuter xotirasi qanaqa bo’ladi va qanday qurilmalarda qo’llaniladi?



2.1.rasm

Barcha kompyuter xotirasi turlarini ikkita kategoriyaga bo’lish mumkin: energiyaga bog’liq bo’lgan va energiyaga bog’liq bo’lmagan. Energiyaga bog’liq bo’lgan xotira tarmoqqa ulanmasa barcha ma’lumotlarni yo’qotadi. Buning sababi energiyaga bog’liq turdagi xotira doimiy energiya bilan ta’minlashni talab qiladi va elektr energiyasi uzatilmasa, uning faoliyati to’xtatiladi. Energiyaga bog’liq bo’lmagan xotiraga esa sizning kompyuteringiz elektr tarmog’iga ulangan, ulanmaganmi barcha ma’lumotlarni xotirasida saqlaydi. Masalan, operativ xotiraning ko’pgina turlari energiyaga bog’liq bo’lgan xotira turiga kiradi. Ularning PZU (doimiy xotira) va flesh-xotira turi oxirgi vaqtlarda keng tarqalgan. Xususan, xotira kartalari Compact Flash va Smart Media. Oldin barcha kompyuter xotiralarini sanab chiqamiz, keyin esa ularni birma-bir ko’rib chiqamiz:

Operativ xotira. Operativ saqlab qoluvchi xotira qurilmasi - OZU, RAM:

• 
  Doimiy xotira. Doimo saqlab qoluvchi qurilma (PZU, ROM)
  
• 
  Kesh-xotira (Cache)
  
• 
  Dinamik operativ xotira. (Dynamic RAM, DRAM)
  
• 
  Statik operativ xotira (Static RAM, SRAM)
  
• 
  Flesh-xotira (Flash-memory)
  
• 
  Memory Sticks turiga o’xshash xotira raqamli fotoapparatlar xotirasiga o’xshash xotira turi.
  
• 
  Virtual xotira (Virtualmemory)
  
• 
  Videoxotira (Videomemory)
  
• 
  Bazaga kiritish-chiqarish tarmog’i (BIOS)
  

Xotira faqat kompyuterlarda qo'llanilmasdan, balki boshqa raqamli qurilmalarda ham qo’llaniladi. «Kompyuterga o’xshash bo’lgan» va ma’lumotni yetkazish qulayligi uchun ularni orasidagi farqni doim muhokama qilmasdan, biz ularni kompyuter deb hisoblaymiz. Xususan, planshetlarni ko’pgina analitiklar kompyuterlarga kiritadilar. Shu bilan birga:

• 
  Uyali telefonlar
  
• 
  Smartfonlar
  
• 
  Planshetlar
  
• 
  O’yin konsollari
  
• 
  Avtomobil radiopriyomniklari
  
• 
  Raqamli mediapleyerlar
  
• 
  Televizorlar to’g’risida boradi.