Kompyuter tarmoqlarining turlari. Ularning klassifikatsiyasi. Reja

1.1-rasm. Koaksial kabel

1.2-jadvalda oddiy va keng todqinli koaksial kabelga asoslangan aloqa kanalining ko’rsatkichlari keltirilgan.

1.2-jadval

2. Juftli o’ram yoki o’ralgan juftlik kabellari (tvisted pair) kodinishidan telefon simini eslatadi. U bitta kabel ichidagi izolyatsiyalangan va bir-biriga buralgan to’rtta juftlik mis simlardan iborat. Ba’zan tashqi ta’sirdan himoya qilish uchun ular ekran bilan qoplanadi, chunki bu turdagi kabel bardoshsizdir. Asosan bino ichidagi tarmoqni hosil qilishda foydalaniladi. (1.2-rasm.)

Axborot o’gdrlashning ikki turi madum: ulanish (контактный) va ulanmasdan masofadan turib (бесконтактный). Ulanish orqali axborotni o’gdrlash ikkita ignani kabelga sanchish orqali amalga oshirilsa, ulanmasdan axborotni o’gdrlash esa, kabel tarqatadigan elektromagnit maydonni radio orqali egallash usulidan foydalanib amalga oshiriladi.



1.2-rasm. Juftli o’ram kabel
Bu kamchiliklami bartaraf etish uchun kabel himoyalanadi (ekranlanadi). To’qilgan juftlikni (STP) ekranlashtirish vaqtida har bir juftlikni ochiq to ‘qilgan fnetall simli qobiq (ekran)ning ichiga joylashtiriladi. Bunday konstruksiya kabelni nurlanishini kamaytiradi, tashqi elektromagnit maydon xalaqitlardan va juft simlaming bir-biriga ta’sirim ham kamaytiradi (crosstalk, перекрестные новодки, chorraha yo’nalishlar).
Tabiiyki, ekranlashtirilgan o’ralgan juftlik, ekranlashtirilmagan juftlikka nisbatan narxi ancha qimmat bodadi, ulardan foydalanilganda maxsus ekranlashtirilgan ulovchi moslamalardan (razyom) foydalanish zarur. Shuning uchun ekranlashtirilmagan odalgan juftlikka nisbatan ekranlashtirilgan odalgan juftlik kam uchraydi. Ekranlashtirilmagan odalgan juftlikning asosiy afzalligi kabel uchlariga razyomlami ulashning osonligi va shuningdek, har qanday shikastlanishlami ta’mirlashning boshqa turdagi kabelga qaraganda qulayligidir. Qolgan hamma texnik kodsatgichlari boshqa turdagi kabellarga nisbatan yomon. Masalan, signalni uzatishda berilgan so’nish tezligi (kabeldan signal odgan sari uning amplitudasini kamayishi) bu kabellarda koaksial kabel ko dsatgichiga nisbatan katta. Agarda, kam himoyalanganligini ham hisobga olsak, nima uchun odalgan juftlik kabellarining uzunligi kam bodishi (100 metr atrofida) tushunarlidir. Hozirgi vaqtda odalgan juftliklardan 100 Mbit/s tezlikda axborot uzatish uchun ishlatilmoqda va uzatish tezligini 1000 Mbit/s.ga yetkazish ustida ish olib borilmoqda. Ekranlashtirilmagan o’ralgan juftli kabellaming (UPT) EIA/TIA 568 standartiga ko’ra yetti toifasi mavjud:

•