|
Manzil tushunchasi. Kompyuter tarmoqlarida manzil tushunchasi sifatida
quyidagi fikrlarni keltirish mumkin:
1. Manzil kompyuter xotirasining qismlarini, kompyuter kiritish-chiqarish
qurilmalari portini, hisoblash tarmog‘i kompyuterlarini hamda boshqa ma’lumot
manbalarini yoki ularni uzatish uchun belgilangan joyni aniqlaydi.
2. Manzil hisoblash tarmoqlarida uzatilayotgan ma’lumotlarni qabul qiluvchi
yoki jo‘natuvchilarni aniqlovchi ma’lumotlar ketma-ketligi.
Axborot muhitida tezlik tushunchasi, birliklari va axborot kanallari sig‘imi.
Ma’lum vaqt oralig‘ida aloqa muhitlari orqali uzatiladigan axborot hajmi - uning
uzatilish tezligini belgilaydi.
Xar qanday harakatlanuvchi jism va modda uchun tezlik tushunchasi va uning
o‘lchov birliklari mavjud bo‘lganidek, axborotning ham uzatish tezligi hamda
o‘lchov birliklari mavjuddir, bular:
Bit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan bitlar soni;
Kbit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan minglab
yaxlitlangan bitlar soni;
Mbit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan millionlab
yaxlitlangan bitlar soni;
Gbit/sekund – bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan milliardlab
yaxlitlangan bitlar soni.
Axborot kanallarining sihimi ular orqali ma’lum vaqt oralig‘ida uzatiladigan
axborot hajmi bilan belgilanadi. Bu o‘z navbatida axborot kanallarining o‘tkazish
qobilyatini anglatadi
Kompyuter tarmoqlarini kupgina belgilar, xususan xududiy ta`minlanishi jixatidan tasniflash mumkin. Bunga kura global, mintakaviy va lokal (maxalliy) tarmoklar farklanadi. Ґozirda shunday dasturiy ta`minot tuzishning ikki xil asosiy tamoyili joriy etilgan. Birinchi tamoyilda tarmokning dasturlashtirilgan ta`minoti kupgina foydalanuvchilarga xamma kirishi mumkin bulgan bosh komp`yuter resurslarini takdim etishga muljallangan. U fayl-server deb yuritiladi. Bosh komp`yuterning asosiy resursi fayllar bulgani uchun u shu nomni olgan. Bu dasturli modullar yoki ma`lumotlarga ega fayllar bulishi mumkin. Fayl-server - bu serverning eng umumiy turi. Shunisi kizikki, fayl-serverini disk xajmi odatdagi komp`yuterdagidan kup
bulishi kerak, chunki undan kupgina komp`yuterlarda foydalaniladi. Tarmokda bir kancha fayl - serverlar bulishi mumkin. Tarmokdan foydalanuvchilarning birgalikda foydalanishiga takdim etiladigan fayl-serverning boshka tur serverlarini sanab utish mumkin. Masalan: printer, modem, faksimil aloka uchun kurilma. Fayl-server resurslarini boshkaruvchi va kupgina tarmok foydalanuvchilari uchun ruxsat beruvchi dasturiy tarmok ta`minoti tarmokning operatsion tizimi deb ataladi. Uning asosiy kismi fayl-serverda joylashadi; ishchi stantsiyada fakat resurs va faylserver orasidan murojaat kilinadigan dasturlar oraliіidagi interfeys rolini bajaruvchi uncha kata bulmagan kobik joylashtiriladi. Ikkinchi tamoyil “klient-server” arxitektura deb ataladi. Uning dasturiy ta`minoti resurslardan jamoa bulib foydalanishgagina muljallanib kolmay, ularni kayta ishlash va foydalanuvchi talabiga kura resurslarni joylashtirishga muljallangan. “Klient-server” arxitekturalar dasturi tizimi ikkita bulinmadan iborat: Serverning dasturli ta`minoti va foydalanuvchi - mijozning dasturiy ta`minoti. Bu tizimlar ishi kuyidagicha tashkil kilinadi: mijoz-dasturlar foydalanuvchining komp`yuterida bajariladi va umumiy kirish komp`yuterida ishlaydigan dastur - serverga surov junatiladi. Ma`lumotlarning asosiy kismini
kayta ishlash kuchli server tomonidan amalga oshiriladi, foydalanuvchi komp`yuteriga fakat bajarilgan surov natijalari yuboriladi. Ma`lumotlar bazasi serverlari katta xajmdagi ma`lumotlar (bir necha 10 gigobayt va undan kup) bilan ishlashga muljallangan va kup sonli foydalanuvchilar yukori unumli ishlab chikarishni, ishonch va ximoyalanganlikni ta`minlaydi. Global tarmoklari ilovalarida klient-server arxitekturasi (ma`lum ma`noda) asosiy sanaladi. Katta matnli saxifalarni saklash va kayta ishlashni ta`minlovchi mashxur Web-serverlari, FTD-serverlari, elektron pochta serverlari va boshkalar ma`lum. Sanab utilgan xizmat turlarining mijoz dasturlari ushbu serverlar tomonidan xizmatni kabul kilish olish va ulardan javob olish uchun surash imkonini beradi. Taksimlanadigan resursga ega xar kanday komp`yuter tarmoіi server deb yuritilishi mumkin. Chunki boshka komp`yuterlarda foydalanishga ruxsat bulgan bulinuvchi modemli komp`yuter modem yoki kommunikatsiyali serverdir. Tarmok abonentlari - tarmokda axborotlarni yuzaga keltiruvchi yoki iste`mol kiluvchi ob`ektlar. Stantsiya - axborot uzatish va kabul kilish bilan boіlik vazifalarni bajaruvchi apparatura. Abonent va stantsiya majmuini abonent tizimi deb atash kabul kilingan.
Shaxsiy komp`yuterlar fan va texnika, ishlab chikarishning turli tarmoklarida kullash amaliyoti
shuni kursatdiki, xisoblash texnikasini tatbik kilishda aloxida ShK emas, balki lokal xisoblash
tarmoklari kuprok samara beradi.
Ґar kanday kommunikatsiya tarmoіi albatta kuyidagi asosiy komponentlarni: uzatish
(peredatchik), xabar, uzatish vositasi, kabul kilish (priyomnik)ni uz ichiga oladi.
Ґar kanday komp`yuter tarmoіining asosiy vazifasi foydalanuvchiga axborot va xisoblash
resurslarini takdim etishdir. Shu nuktai nazardan lokal xisoblash tarmoіini serverlar va ishchi
stantsiyalar majmui deb karash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
