Kompyuter injiniringi” fakulteti

Mesh topologiyali tarmoq

Yulduzli topologiyaga asoslanga tarmoq bo’lib, bunda kompyuter tarmoqlari markazida joylashgan tarmoq elementni o’ziga ulangan qurilmalarni boshqarad. Shuningdek, yulduzli topologiyada har bir xost markaziy qurilmaga ulanadi, bitta markaziy qurilma xabarlarni uzatish uchun kanal vazifasini bajaradi. Bu topologiya eng keng tarqalgan kompyuter tarmog'i topologiyalaridan biridir.
Yulduz topologiyali tarmoq

Torus aloqali topologiya - bu parallel kompyuter tizimidagi ishlov berish tugunlarini o'zaro bog'lash uchun kalitsiz tarmoq topologiyasi hisoblanadi. Bu yangi avlod topologiya hisoblanadi va ko’plab kompyuterlarni 3 o’lchamli holatda bir biri bilan bog’laydi

Tarmoq standartlarini tartibga soluvchi qo’mitalar
Hozirgi kunda dunyo miqyosida 800 dan ortiq standartlashtirish tashkilotlari bo’lib, ular global tarmoqlarni loyihalash, qurish, yangi standartlarni ishlab chiqish, tadbiq etish, muammolarni o’rganish, echimlar, va tavsiya ishlab chiqish jarayonlarini muvofiqlashtiradi. Umuman olganda standartlar, tavsiyanomalar, tartibga soluvchi yo’riqnomani ishlab chiqish doimiy yangilanib boradigan jarayon hisoblanadi. Misol uchun, yangi protokol, yangi avlod mobil texnologiyasi (3G, 4G, 5G) ishlab chiqilishi, ma’lumot uzatish tezligini oshirilishi, axborot xavfsizligini takomillashtirilishi, yangi WiFi texnologiyasini ishlab chiqilishi yoki telekommunikatsiyada lokal, shahar yoki global tarmoq uchun ishlab chiqilgan har qanday fizik yoki dasturiy maxsulot o’zining standartiga ega bo’ladi.
Shuningdek, standartlashtirish tashkilotlari yoki qo’mitalari xalqaro, hududiy va milliy ko’rinishlarda bo’ladi. Standartlashtirish tashkilotlotlari haqida qisqacha to’xtalib o’tamiz.
Dunyo miqyosida yirik standartlashtirish tashkilotlariga quyidagilar kiradi:

1. ISO – International Organization for Standardization

   
   

2. ITU – The International Telecommunication Union

   
   

• ITU-R – ITU Radiocommunications Sector.

  
  

• ITU-T – ITU Telecommunications Sector.

  
  

• ITU-D – ITU Telecom Development.

  
  

3. IEEE – Institute of Electrical and Electronics Engineers

   
   

6. IETF – Internet Engineering Task Force

   
   

7. ISSN -International Standard Serial Number centre

   
   

8. 3GPP – 3rd Generation Partnership Project

   
   

Standartlarning xalqaro tashkiloti (ISO) tizimning o'zaro ta'sirining turli darajalarini aniq belgilab beradigan, ularga standart nomlarni beradigan va har bir daraja qanday ishlashi kerakligini ko'rsatadigan modelni ishlab chiqdi. Ushbu model ochiq tizimning o'zaro bog'liqligi (OSI) yoki ISO / OSI modeli deb nomlanadi. OTO' modelida o'zaro ta'sir ettita darajaga yoki qatlamlarga bo'linadi (1.1-rasm). Har bir daraja o'zaro ta'sirning o'ziga xos tomoni bilan shug'ullanadi. Shunday qilib, o'zaro ta'sir muammosi har biri boshqasidan mustaqil ravishda hal etilishi mumkin bo'lgan 7 aniq muammoga ajratiladi. Har bir daraja yuqori va pastki darajadagi interfeyslarni qo'llab-quvvatlaydi.

OSI modeli faqat oxirgi foydalanuvchi dasturlariga tegmasdan tizimda o'zaro ishlash imkoniyatlarini tavsiflaydi. Ilovalar tizim vositalariga kirish orqali o'zaro ta'sirlashuv protokollarini amalga oshiradilar. Shuni yodda tutish kerakki, dastur OSI modelining ba'zi yuqori darajalarining funktsiyalarini qabul qilishi mumkin, bu holda, agar kerak bo'lsa, shlyuz OSI modelining qolgan pastki darajalari funktsiyalarini bajaradigan tizim vositalariga to'g'ridan-to'g'ri kirish huquqiga ega bo'ladi.Yakuniy foydalanuvchi ilovasi tizimning o'zaro ta'sirlash vositalaridan nafaqat boshqa mashinada ishlaydigan boshqa dastur bilan suhbatni tashkil qilish uchun, balki tarmoq xizmatining xizmatlarini, masalan, masofaviy fayllardan foydalanish, pochtani olish yoki umumiy printerga chop etish uchun foydalanishi mumkin.Shunday qilib, dastur ilova qatlamini so'rashiga ruxsat bering, masalan, fayl xizmati. Ushbu so'rov asosida dastur darajasidagi dastur standart xabarda xizmat ko'rsatuvchi ma'lumotni (sarlavhani) va, ehtimol, uzatiladigan ma'lumotlarni joylashtiradigan xabarni yaratadi. Keyin ushbu xabar vakillik darajasiga yuboriladi. Vakillik sathi xabarga o'z sarlavhasini qo'shadi va natijani sessiya sathiga o'tkazadi, o'z navbatida o'z sarlavhasini qo'shadi va hokazo. Ba'zi protokollar nafaqat sarlavhani, balki treylerni ham o'z ichiga oladi. Va nihoyat, xabar eng past, jismoniy darajaga etib, uni aloqa liniyalari orqali uzatadi.
TCP / IP - bu hostlarni Internetga ulash imkonini beruvchi aloqa protokoli. O'z navbatida, OSI - bu tarmoq va oxirgi foydalanuvchilar o'rtasidagi aloqa eshigi. TCP / IP Internetda va unda qo'llaniladigan uzatishni boshqarish protokoliga tegishli. Ushbu protokol turli xil qurilmalarning Internetga ulanishi uchun ishlab chiqilgan Mudofaa vazirligidan kelib chiqishi mumkin. O'z navbatida, OSI Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) tomonidan ishlab chiqilgan aloqa shlyuzi bo'lgan ochiq tizimlararo aloqani anglatadi. Faqat ikkalasi orasida qanday farqlar bor? Birinchidan, har biri ishlab chiqilgan amalga oshirish modeli. TCP / IP bu sohada yangilikka olib kelgan OSI modelini amalga oshirishdan kelib chiqadi. O'z navbatida, OTO' Internetda ishlatilishi mumkin bo'lgan ma'lumotnoma modeli sifatida ishlab chiqilgan. Boshqa tomondan, TCP / IP ishlab chiqilgan model Internet atrofida aylanadigan modelga ishora qiladi. OSI atrofida ishlab chiqilgan model Internet emas, balki nazariy modeldir. TCP ishlab chiqilgan to'rtta daraja yoki qatlam mavjud. Ushbu qatlamlarga Link Layer, Internet Layer, Application Layers va Transport Layer kiradi. O'z navbatida, OSI shlyuzi etti qavatli model asosida ishlab chiqilgan. Etti qatlam fizik qatlam, DataLink qatlami, tarmoq qatlami, transport sathi, sessiya qatlami, taqdimot qatlami va, eng muhimi, amaliy qatlamni o'z ichiga oladi. Umumiy ishonchlilik haqida gap ketganda, TCP / IP, OSI modelidan farqli o'laroq, eng ishonchli variant hisoblanadi. OSI modeli, aksariyat hollarda, mos yozuvlar vositasi deb ataladi, bu ikkala modelning eng kattasi. OSI o'zining qat'iy protokoli va chegaralari bilan ham mashhur. TCP / IP bilan bunday emas. Umumiy qoidalarga rioya qilingan holda, qoidalarni yumshatishga imkon beradi. Ikkala dasturning yondashuvida TCP / IP gorizontal yondashuvni amalga oshiradi, OTI modeli esa vertikal yondashuvni namoyish etadi. Shuni ham ta'kidlash kerakki, TCP / IP sessiya qatlami va taqdimotni amaliy sathda birlashtiradi. OTI, boshqa tomondan, taqdimotga boshqacha yondoshgan ko'rinadi, umuman sessiya va taqdimot sathlarini butunlay o'z ichiga olgan. Shuningdek, protokollarni tuzishda dizaynga e'tibor berish juda muhimdir. TCP / IP-da avval protokollar ishlab chiqilgan, so'ngra model ishlab chiqilgan. OSIda birinchi navbatda modelni ishlab chiqish, so'ngra protokolni ishlab chiqish ikkinchi o'rinni egalladi. Aloqa haqida gap ketganda, TCP / IP faqat tarmoq sathidan chiqadigan ulanish o'rnatilmaydigan aloqani qo'llab-quvvatlaydi. O'z navbatida, OSI tarmoq sathida ulanish o'rnatilmaydigan va ulanishga yo'naltirilgan aloqani qo'llab-quvvatlaydigan juda yaxshi ko'rinadi. Va eng muhimi, ikkalasining protokolga bog'liqligi. TCP / IP - bu protokolga bog'liq model, OSI esa protokolga bog'liq bo'lgan standartdir.

ISO – International Organization for Standardization. Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (International Organization for Standardization – ISO). ISO – turli xil milliy standartlar tashkilotlari vakillaridan tashkil topgan xalqaro standartlarni belgilovchi tashkilotdir va u mahsulotlar, xizmatlar va tizimlarning sifati, xavfsizligi va samaradorligini ta'minlash uchun standartlarni ishlab chiqadigan mustaqil, nodavlat xalqaro tashkilot hisoblanadi. ISO 1947 yil tashkil topgan bo’lib, uning bosh ofisi Shveytsariyaning Jeneva shahrida joylashgan. Ushbu tashkiloti 165ta standartlashtirish bo’yicha milliy tashkilotlarni o’z ichiga oladi va jami 164ta a’zosi bor. Tashkilotning a'zolari o’zaro bilimlarni almashish va innovatsiyalarni qo'llab-quvvatlaydigan va global muammolarga echimlarni taklif qiladigan ixtiyoriy, konsensusga asoslangan bozorga mos xalqaro standartlarni ishlab chiqish uchun mutaxassislarni birlashtiradi.