Kompyuter injiniringi fakulteti kompyuter tizimlari kafedrasi

Nazorat savollari: 
1. Rastr grafikasi. 
2. Bog‘lanishlik. 
3. Kesma Brezenxeym algoritmi. 
4. Aylana Brezenxeym algoritmi. 
5. Soxani bo‘yash.

---


Ma’ruza 6. Kompyuter grafikasida fazo (3D) ob’ektlarini bo’yash. 
Yorug’lik va uning tarqalishi: aks qaytarish, diffuzion aks, ideal sinish, 
diffuzion sinish. Nurning yo’nalishini aniqlash algoritmlari. Yorug’lik 
intensivligini hisoblash modellari. Guro usuli bilan bo’yash. Fong usuli bilan 
bo’yash. 
Maqsad:
 Bo’yash. Bo’yash usullari o’rganish. 
Kalit so’zlari:
 Bo’yash, diffuzion kaytish, simetrik aks, Guro usuli, Fong usuli. 
Reja: 
1. Kompyuter grafikasida fazo (3D) ob’ektlarini bo’yash.
2. Yorug’lik va uning tarqalishi: aks qaytarish, diffuzion aks, ideal sinish, 
diffuzion sinish.
3. Nurning yo’nalishini aniqlash algoritmlari. Yorug’lik intensivligini hisoblash 
modellari.
4. Guro usuli bilan bo’yash. Fong usuli bilan bo’yash. 
Bo’yash. Bo’yash usullari 
Real tasvirlarni yaratishning keyingi qadami bu qurilgan ob‟ektlarni 
chegaralovchi sirtlarni bo‟yash masalasini yechish. Bo‟yash ko‟rinmas chiziq va 
sirtlarni olib tashlashdan so‟ngi tartibda bajariladi. Bo‟yashning bir necha oddiy 
usullarini (modellarini) ko‟ramiz. 
Yorug‟lik nuqtasidan sirtga tushuvchi yorug‟lik energiyasi singishi, qaytishi 
(aks etish) yoki o‟tkazib yuborishi mumkin. Singigan, qaytgan yoki o‟tkazib 
yuborilganenergiya miqdori yorug‟lik to‟lqinining uzunligiga bog‟liq. 
Diffuzion qaytish 
Yorug‟likning barcha (hamma) yo‟nalishlar buyicha tekis tarqalishi. Qaytgan 
yorug‟likning xossalari yorug‟lik manb‟asining shakli va yo‟nalishiga va yana 
yoritalayotgan sirtning joylashishiga va uning xossalariga bog‟lik. Ideal 
tarqatuvchidan nuqtaviy manba‟ning yorug‟ligi Lamberning kosinuslar qonuniga 
asosan qaytariladi. 
 
Bu yerda 
I
-qaytgan yerug‟likning intensivligi; 
I
e
-nuktaviy manbaning intensivligi; 
k
d
- diffuzion qaytishning koeffitsienti (const, 
0≤ K
d
≤1
); 
θ 
–erug‟lik manbasiga 
e 
va sirtning (tashqi) normali 
n 
yunalishlari o‟rtasidagi burchak 
(rasm). 

---

Yorug‟lik manbasiga 
e 
va sirtning (tashqi) normali 
n 
yo‟nalishlarining birlik 
vektorlaridan foydalangan xolda (1) munosabatni quydagi ko‟rinishda yozish 
mumkin: 
Real saxna ob‟ektlariga bundan tashqari ob‟ektlarning qaytishi egriligiga mos 
sochilgan (tekis tarqalgan) yorug‟lik tushadi. Bu xolda intensivlik quydagicha 
hisoblanadi: 
bu yerda 
I
a
 
- sochilgan yorug‟likning intensivligi; 
k
a
 
– sochilgan yorug‟likning 
diffuzion koeffitsienti (
const
, 
0≤k
a
≤1
). 
Albatta yerug‟likning intensivligi ob‟ektdan yerug‟lik manbasigacha bo‟lgan 
masofa 
d 
ga bog‟lik. Buni hisobga olgan xolda quydagi yoritish modelini olamiz: 
 
Bu yerda 
K 
- ixtieriy konstanta.