“Kompyuter injiniringi” fakult ti

Anglash chizmasi.

Tilning kiruvchi zanjirlarini anglash uchun foydalanilayotgan chekli determinirlangan

avtomatning grafi 3 rasmda keltirilgan.

Leksik taxlilchini normal ish xolatida boshlangich va oxirgi xolati mos keladi (rasmda

"q" xolat). Xatolik kiruvchi zanjir xolatida avtomat ERROR xatolik xolatiga tushadi. Bu xolda

avtomat ishi tuxtatiladi.

Bundan tashkari, avtomat uchun tipik bulib ID (uzgaruvchi) va CONSTANT

(konstanta) xolati xisoblanadi. Avtomatning kolgan xolatlari kompilyator uchun mumkin

bulgan kiruvchi til leksemalari bilan aniklanadilar.

Xar bir oxirgi "q" xolatga utish joriy kiruvchi zanjirning oxiri xakida ma’lumot beradi.

Bu xolatda anglangan zanjirni taxlili va avtomatni navbatdagi kiruvchi belgilar zanjiri uchun

kaytaishlatilishi amalga oshiriladi. Kiruvchi belgilar zanjirining ba’zi bir  belgilarining takroriy

kayta ishlanishi mumkin. Bu avtomatni oxirgi xolatga olib keluvchi belgi keyingi belgilar

zanjirining boshlanishi xisoblangan xolda zarurdir.

 Natijalar

Leksik taxlilning dasturiy realizatsiyasi LexFSM va LexAnalyser modullari

kurinishida keltirilgan. LexFSM – belgilarning kiruvchi zanjirini anglovchi avtomat ishini aks

ettiradi. LexAnalyser kiruvchi fayl matnini uni belgilarini LexFSM modulni suroviga kura

junatish uchun tayyorlaydi. U kiruvchi matnni probel belgilari va keraksiz belgilarini tashlab

yuboradi (tabulyatsiya belgilari, karetkani kaytishi va x.k.). LexFSM oxirgi xolatlardan biriga

utgan xolda, u boshkaruvni LexAnalyser modulga uzatadi. U uz navbatida ish natijalarini

ekranga chikaradi va  xato uchragan kator xakidagi xatoliklarni bildiradi. Bundan tashkari, agar

LexFSM  "q" oxirgi xolatga utsa va shunday kilib kiruvchi belgilar zanjirini anglasa, u olingan

leksemani  u  xakidagi ma’lumot bilan birga LexAnalyser ga uzatadi, u esa uni uz leksemalari

ruyxatiga kushib kuyadi. Faylni kayta ishlash tugashi bilan LexAnalyser modul leksemalar

---

21

ruyxatini LexTab grafik moduliga yuboradi, u esa natijaviy leksemalar ruyxatini jadvallar

kurinishida aks ettiradi.

Xuddi shunday modullardan xar biri uz xarakatlari ketma-ketligi xakidagi ma’lumotni

berib turadi, bu esa uz navbatida taxlilchi ishini kuzatib turish imkonini beradi. Bu ma’lumotlar

xam LexTab  grafik modul yordamida ekranda aks etadi.

Matnli faylni kayta ishlash misolini karaymiz:

program

begin

begine:q1;

a:q5;

repeat

if a>3 then a:q3

else i:q0

endif

until iq0

end;

end.

Leksik taxlilchining ish natijalari kiskacha 1 jadvalda keltirilgan.

 1 jadval

Leksema

Leksemalar turi

Identifikatorlar jadvalidagi

identifikator rakami

Program

 'program'  kalit suzi

Begin

 'begin' kalit suzi

Begine

Uzgaruvchi

1

:q

Uzlashtirish operatori

':q'

5

Konstanta

;

Ajratuvchi

A

Uzgaruvchi

2

:q

Uzlashtirish operatori

':q'

5

Konstanta

;

Ajratuvchi

Repeat

'repeat' kalit suzi

If

 'if' kalit suzi

A

Uzgaruvchi

2

>

Amal belgisi '>'

3

Konstanta

Then

 'then' kalit suzi

A

Uzgaruvchi

2

:q

Uzlashtirish operatori

':q'

3

Konstanta