«kompyuter injiniring» fakulteti «dasturiy injiniring» kafedrasi

3. Mobil ilovani yaratishda ma’lumotlar bazasidan foydalanish
SQLite bu juda ixcham bo‘lgan, tez va sozlanuvchan relatsion ma’lumotlar bazasi hisoblanadi . Bu ma’lumotlar bazasi ochiq kodli hisoblanib, 2005 yilda bu loyixa Google O‘Reilly Open Source Awardsda birinchi o‘rinni egallagan. Sozlanuvchi degan SQLite ma’lumotlar bazasi mijoz-server texnologiyasidan foydalanmaydi, ya’ni SQLitening alohida jarayonda ishlaydigan dasturiy qismi yo‘q bo‘lib, buning o‘rnida har bir dasturlash tili o‘zining maqbul realizatsiyasini qo‘llaydi. Shuning uchun ham bu ma’lumotlar bazasi bilan ishlash uchun Dasturiy interfeys kutubxonasi yozilgan bo‘lib dasturchilar aynan shundan foydalanadilar.

3.1 – rasm. SQLite ma’lumotlar bazasi logotipi.
Bunday ko‘rinishidagi ma’lumotlar bazasi sarflanadigan harajatni kamaytiradi, ishni osonlashtiradi, ammo katta hajmdagi ma’lumotlar bilan ishlash imkoni mavjud emas. SQLite ma’lumotlar bazasi haqidagi ma’lumotlarni bitta faylda saqlaydi. Shuningdek, ma’lumotlar bazasi ustunliklaridan biri bu agar so‘rov xatolikka uchraydigan bo‘lsa, u holda belgilangan vaqt oralig‘ida yana qayta so‘rovni amalga oshirish mumkin bo‘ladi. Ma’lumotlar bazasi formati .sqlite ko‘rinishida bo‘ladi, lekin bu dasturchi ixtiyorida bo‘lib u o‘zi istagan formatni tanlashi mumkin. SQLite ma’lumotlar bazasi boshqaruv tizimilaridan biri SQLite expert dasturi hisoblanadi. Bu dastur 2002 yilda yaratilgan bo‘lib qulay interfeys va keng imkoniyatlari bilan ajralib turadi. Dasturni quyidagi manzildan yuklab olish mumkin:
http://www.sqliteexpert.com/
SQLITE eXPERT professional dasturi imkoniyatlari.

3.2 – rasm. SQLITE eXPERTda ma’lumotlar bazasi bilan ishlash.
Bu dastur yordamida ma’lumotlar bazasi jadvali ma’lumotlarini pdf formatda chop etish mumkin.

3.3 – rasm. Ma’lumotlar bazasini pdf 3.4 – rasm. Dastur ko‘rinishi va tuzilishi
formatda chop etish. o‘zgartirish imkoniyati.
Bu imkoniyat dasturning uchinchi rusumiga qo‘shildi va hozirgi vaqtda 25 tadan ortiq ko‘rinishdagi design shablonlari mavjuddir.

3.5 – rasm.Ma’lumotlar bazasi jadvallari vizual ko‘rinishi.
Dastur yordamida siz jadvallarning o‘zaro relatsion bog‘liqligi aks etgan jadvallarini ko‘rishingiz mumkin.

3.6 – rasm.So‘rovlarni amalga oshirish interfeysi.
SQLite expert dasturi foydalanuvchilarga maxsus interfeys orqali SQL skriptlarini yuklash imkonini beradi.

3.7 – rasm. Grid ko‘rinishida jadvallar.
Grid ko‘rinishida jadvallar orqali ixtiyoriy jadval qatoriga to‘g‘ridanto‘g‘ri ishlov berish mumkin.

3.8 –rasm. Ma’lumotlarni text ko‘rinishi aks ettrish imkoniyati

3.9 – rasm. Jadval dizayn indexlarni ajratib ko‘rsatish.
Jadval dizayn indexlarni ajratib ko‘rsatish va qayta ishlash imkonini beradi. Jadval indekslarni osonlik bilan qo‘shilishi qayta ishlanishi mumkin.

3.10 – rasm. Jadval tashqi kalitlari (Forigenkeylari).
SQLite dasturi to‘laqonlikda tashqi va ichki kalitlarni boshqarish imkonini beradi.

11. 
    – rasm. Triggerlarni qayta ishlash imkonini beradi.
    

4.