Kompyuter injeneringi fakulteti laboratoriya ishi malumotlar bazasi fani

TOSHKENT AXBOROT TEXNALOGIYALAR UNVERSTETI SAMARQAND FILIALI
KOMPYUTER INJENERINGI FAKULTETI

LABORATORIYA ISHI
MALUMOTLAR BAZASI FANI
MAVZU;
Ma’lumotlar ba’zasida loyihalash,mohiyat aloqa diagrammasini qurish.SQL tilida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish.

Bajardi;ki20-02-guruh talabasi Kucharov Mehroj

Tekshirdi:Xolmatov.O.A

SAMARQAND_2022
Mavzu:Ma’lumotlar ba’zasida loyihalash,mohiyat aloqa diagrammasini qurish.SQL tilida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish.
Ishdan maqsad:Jadvallar ustida amallar bajarish haqida amaliy ko’nikmalar hosil qilish,jadvalga ma’lumot kiritish,o’zgartirish va o’chirish haqida amaliy ko’ikmalarga ega bo’lish.
Nazariy qism;SQL (Structured Query Language) tili strukturalashgan so`rov tili deyilib, u ma’lumotlar bazasi bilan a’loqa o`rnatish uchun xizmat qiladi.
SQL tili 70 yillar oxirida IBM firmasi tomonidan Sytem r nomli ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimining tajribaviy loyihasini ishlab chiqish doirasida yaratildi. Keyinchalik IBM firmasi tomonidan Sytem r ga yaqin bo`lgan yana ikkita sistema - SQLG’DS i DB2 sistemalari ishlab chiqildi. Bu tilning xalqoro standarti 1986 yili ishlab chiqildi va u 1989 yilga kelib yanada kengaytirildi, lekin uning to`liq xalqaro standarti 1992 yil qabul qilindi. 1995 yilga kelib SQL92 standarti yangi komponentalar bilan to`ldirildi. Birinchi bo`lib SQL dan foydalanish Oracle MBBTda ishlatildi. Hozirgi kunda ko`pgina ishlab chiqilgan relyatsion ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT) SQL92 standartini ishlatmoqda. Hozirgi kunda bu standart ham kengaytirilib SQL:2003, SQL:1999 - standartlari ishlatilmoqda. Bu standart tillari ancha murakkab bo`lib, u «asosiy» (entry), «oralik» (intermediate) va «tulik» (full) pogonalariga bo`linadi.SQL quyidagi komponentalarni o`z ichiga oladi: -adminstrativ ma’lumotlar vositasi; -tranzaksiyalar balan boshqarish vositasi; -DLL (Data Definition Language) ma’lumotlarni aniqlash tili; -DML (Data Manipulation Language) ma’lumotlar ustida manipulyatsiya qilish (murakkab harakatlar bajarish) tili; -DQL (Data Query Language) ma’lumotlar bazasiga so`rovlar tili. Adminstrativ ma’lumotlar - ma’lumotlar bazasini yaratish, unga kirishga ruxsat berish va parollarni o`zgartirishda kerak bo`ladi.
Amaliy qism:Menga “ avtomobillar ijarasi” mavzusi berilgan.Uni quyidagi qadamlar ketma-ketligida bajaraman:

1-qadam jadval yaratish

1. 
   create database Kutubxona
   
   

Create
Table Kutubxona (
Id integer primary key ,
FISH varchar (30) not null ,
Manzili varchar (30) not null,
Tel_num integer not null,
kitob_nomi varchar (30) not null,
kitob_olingan_T_sana date,
qaytarilish_T_sana date,
jarima_narxi integer not null
)

2 – qadam jadvalga ma’lumot qoshish
Insert into
Kutubxona
values(
10,
'Aliyev Vali',
'Qashqadaryo',
776565667,
'Ur toqmoq',
'24.08.2022',
'21.03.2022',
100000
)

3-qadam jadvalga yangi ustun qo’shish
alter table Kutubxona add sovga kitob varchar(30) --- shu kalit so’zi orqali yangi ustun qoshiladi

4–qadam qoshilgan ustunga ma’lumot qoshish
Alter table Kutubxona alter column sovgakitob type varchar(30);
update Kutubxona set sovgakitob= '1500' where id =1

5 – qadam yaratilgan jadvaldan biror ustunni olib tashlash
alter table Kutubxona drop sovgakitob


6-qadam yaratilgan jadvaldan biror qatorni olib tashlash
delete from Kutubxona
where manzil='Jizzax'

7-natija jadvalni chop etish
Select *from Kutubxona order by id

XULOSA
Bu labaratoriya orqali jadvalga yaratish va jadvalga ustun quyish qatorni uchirishni urgandim
Malumot turini jadvalga jiylashda farqlashni urgandim .