Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyasi yo`nalishi

2.1 C# da Windows Form bilan ishlash.

Windows Forms bilan ishlashni boshlash

Windows Forms yordamida siz Windows-ga asoslangan kuchli ilovalar yaratishingiz mumkin. Quyidagi mavzularda ma'lumotlarni ko'rsatish, foydalanuvchi ma'lumotlarini qayta ishlash va ilovalarni osonroq va xavfsizroq joylashtirish uchun Windows Forms quvvatidan qanday foydalanish haqida batafsil ma'lumot berilgan.

Windows Forms overview (Windows Formning umumiy ko’rinishi)

Ushbu umumiy koʻrinish aqlli mijoz ilovalarining afzalliklari, Windows Forms dasturlashning asosiy xususiyatlari va bugungi biznes va oxirgi foydalanuvchilarning ehtiyojlariga javob beradigan aqlli mijozlarni ishlab chiqish uchun Windows Forms dasturidan qanday foydalanishni oʻrganadi.

Windows Forms va Smart Client ilovalari

Windows Forms sizga aqlli mijozlarni ishlab chiqish imkonini beradi. Smart Client - bu o'rnatish va yangilash oson, Internetga ulangan yoki ulanmasdan ishlashi mumkin bo'lgan boy GUI ilovasi va an'anaviy Windows ilovalariga qaraganda mahalliy kompyuterdagi resurslardan xavfsizroq foydalanish imkonini beradi.

Windows formasini yaratish

Ushbu kurs ishida birinchi Windows Forms ilovangizni qanday yaratishni tavsiflovchi mavzularga havolalar mavjud. Bundan tashqari, ushbu kurs ishi mavzular Windows Forms ilovasini yaratishni boshlashdan oldin tushunishingiz kerak bo'lgan ba'zi asosiy atamalar va qoidalarni taqdim etadi. 

WindowsFormni yaratish quyidagicha amalga oshiriladi:

Keyin bizda quyidagicha oyna hosil bo`ladi. Bu WindowsForm ning bo`sh oynasi hisoblanadi. Unga elementlar panelidan har xil elementlar qo`shib,o`zimiz xohlagan ko`rinishga keltirishimiz mumkin.



2.2 Masalaning dasturi
Endi ushbu kurs ishi qishloq xo’jaligi mahsulotlari sotuvchi do’kon mijozlari bilan ishlash uchun C# tilida WindowsForm da dasturini tuzdik. Shu haqda ma`lumot berib o`taman. Bunda sotuvchi xaridorning malumotlarini va olgan mahsulotlarini dasturda qayd qilib boradi. Do`konda bor mahsulotlar dasturda ko`rsatiladi.
Dastur kodi quyidagicha:
using System;
using System.Collections.Generic;
using System.ComponentModel;
using System.Data;
using System.Drawing;
using System.Linq;
using System.Text;
using System.Threading.Tasks;
using System.Windows.Forms;

namespace WindowsFormsApp1

{
public partial class Form1 : Form
{
public Form1()
{
InitializeComponent();
}

private void textBox2_TextChanged(object sender, EventArgs e)

{

}
DataTable dt;

private DataTable GetData() {
dt = new DataTable();
dt.Columns.Add("Ismi", typeof(string));
dt.Columns.Add("Familiyasi", typeof(string));
dt.Columns.Add("Telnomeri", typeof(string));
dt.Columns.Add("Olgan-mahsuloti", typeof(string));
dt.Columns.Add("Miqdori", typeof(string));
dt.Columns.Add("To`lov-qilingan-pul", typeof(string));
dt.Columns.Add("Sana", typeof(string));
dt.Rows.Add("Abdulla", "Sobirov", "[phone]", "Olma", "3", "15000", "13 мая 2022г");
return dt;
}
private void comboBox1_TextChanged(object sender, EventArgs e)
{
switch (comboBox1.SelectedItem.ToString()) {
case "Kartoshka":label8.Text = "3500"; break;
case "Piyoz":label8.Text = "3000"; break;
case "Sabzi":label8.Text = "3500"; break;
case "Pomidor":label8.Text = "9000"; break;
case "Guruch":label8.Text = "8000"; break;
case "Bodring": label8.Text = "5000"; break;
case "Qovun": label8.Text = "4000"; break;
case "Qovoq": label8.Text = "6000"; break;
case "Karam": label8.Text = "2000"; break;
case "Baqlajon": label8.Text = "4500"; break;
case "Makkajo`xori": label8.Text = "7000"; break;
case "Olma": label8.Text = "5000"; break;
case "Shaftoli": label8.Text = "9000"; break;
case "Qalampir": label8.Text = "15000"; break;
case "Mosh": label8.Text = "13000"; break;
case "Tarvuz": label8.Text = "2500"; break;
case "Un": label8.Text = "5300"; break;
}
}

private void Form1_Load(object sender, EventArgs e)

{
listBox1.DataSource = comboBox1.Items;
dataGridView1.DataSource = GetData();
}

private void textBox4_TextChanged(object sender, EventArgs e)

{ int y=int.Parse(textBox4.Text);
int x=int.Parse(label8.Text);

textBox5.Text = (x * y).ToString();

}

private void button1_Click(object sender, EventArgs e)

{
dt.Rows.Add(textBox1.Text, textBox2.Text,textBox3.Text,comboBox1.SelectedItem,textBox4.Text,textBox5.Text,dateTimePicker1.Text);
dataGridView1.DataSource = dt;
textBox1.Text = "";
textBox2.Text = "";
textBox3.Text = "";
textBox4.Text = "0";
textBox5.Text = "";
comboBox1.Text = "";
label8.Text = "";
}

private void textBox6_TextChanged(object sender, EventArgs e)

{
DataView dv = dt.DefaultView;
dv.RowFilter = "Ismi like '%" + textBox6.Text + "%'";
}
}
}

Dastur oynasi quyidagicha ko`rinishga ega:

Oynaning chap qismidagi maydonlar to`ldiriladi. Bular xaridor haqidagi ma`lumotlar hisoblanadi. Olgan mahsulotini tanlash uchun WindowsFormga combobox deb nomlagan element qo`shilgan. Uni ichiga do`kondagi mahsulotlar yozilgan.Uni ko`rish uchun comboboxning o`ng qismidagi belgi bosiladi va mahsulotga qarab narxi combobox tagida ko`rsatiladi.Buni quyidagi oynada ko`rishimiz mumkin:

Ya`ni, 1 kg guruch narxi 8 ming ekan. Xaridor olgan guruch miqdoriga qarab to`lov qilishi kerak bo`lgan pul miqdori ko`rsatiladi. Buni quyidagi oynada ko`rish mumkin:

3 kg guruch uchun 24000 to`lov qilish kerakligini ko`rsatyapdi.
Maydonlarning hamasi to`ldirigandan keyin jadvalga yozish degan tugma bosilsa,xaridor ma`lumotlari va olgan mahsuloti jadvalga yozilib boriladi.


Xaridor qidirish degan joyiga qidirmoqchi bo`lgan xaridor ismini yozsak,jadvalda faqat o`sha xaridorga tegishli ma`lumotlar ko`rinadi.

Xulosa
Qishloq xo’jaligi mahsulotlari sotuvchi do’kon mijozlari bilan ishlashda bu dastur katta ro’l o’ynaydi. Ushbu kurs ishni bajarish davomida men quyidagilarni o’rgandim:

1. 
   WindowsForm da dastur yaratishni o’rgandim.
   
2. 
   WindowsForm da malumotni qidirishni o’rgandim.
   
3. 
   WindowsForm da oyna yaratishni o’rgandim.
   
4. 
   C# ning ADO.NET Frameworkni o’rgandim.
   
5. 
   C# dasturlash tilining qulayliklarini o’rgandim.
   

Odamlarga qilaylik tug’diradi. Kurs ishi orqali dasturning qanchlik qiziqarli va samarali mavzu ekanligini bildim.
Bundan tashqari xar xil dasturlarni yaratishni o’rgandim. Bu kurs ishini tez bajara olish qobilyatini hosil qildim. Dasturni yaratish davomida o’zimni xatolarimni to’g’irladim va bundan keyingi dasturlarni osonlikda bajarishni bilib oldim. Kurs ishi orqali mustaqil oddiy dasturlarni yaratishni o’rgandim.

Foydalangan adabiyotlar

1.В.Д.Колдаев. Основы алгоритмизации и программирования. Учебное пособие, Москва ИД “Форум”- ИНФРА-М 2006 г.

2.”Informatika” fani bo'yicha maruzalar matni.
3. Слинкин Д.А.Основы программирования на Турбо-Паскаль: Учебно-методическое пособие для студентов вузов. Шадринск: Изд-во Шадринского пединститута, 2003. - 244 s.
E’lektron ta’lim resurslari

1. www.metanit.com

2. www.ziyonet.uz
3. http:\\dastur.uz
4. cplusplus.com