Kompyuter arxitekturasi faniga kirish ushbu bobda quyidagilar bayon etilgan

3
 
§ ENIAC, IBM PC
(
Macintosh 1979-1999 y
) 
tarixi. 
ENIAC (Electronic Numerical 
Integrator and Computer - Elektron 
raqamli integrator va kompyuter) – 
keng ko‘lamli vazifalarni amalga 
oshirish uchun qayta dasturlash 
mumkin 
bo‘lgan 
ilk 
elektron 
hisoblagich bo‘lib,
elektron raqamli 
integrator 
va 
1945 
yilda 
dasturlashtiriladigan 
birinchi 
umumiy maqsadli elektron kompyuter hisoblanadi. (3-rasm).
 
Tizimda o‘nta raqamli 20 ta akkumulyator bor, zamonaviy kompyuterlardagi 
registrlarga o‘xshash bo‘lgan. Biroq, dastlab hech qanday xotiraga ega bo‘lmagan. 
Agar keyinchalik foydalanish uchun oraliq qiymatlar kerak bo‘lsa, hisob -kitoblarga 
ko‘ra, ular kartalarni ochish va kerak bo‘lganda o‘qish uchu. ENIAC sekundiga 
taxminan 385 marta ko‘paytirishi mumkin edi. ENIAC dasturlari plagin simlari va 

---

kalitlarga asoslangan funktsional jadvallardan iborat. Tizimni dasturlash 
mashaqqatli jarayon bo‘lib, ko‘pincha iqtidorli jamoani o‘z zimmasiga oladi.
Vakuum 
o‘tkazgichlari 
chidamlilik 
jixatdan 
muammolari 
mavjud bo‘lib, muntazam ravishda 
muvaffaqiyatsizlikka uchradi, bu har 
kuni nosozliklar tuzatishni, ajratish va 
almashtirishni talab qilgan. 1948-yilda 
tizimni 
dasturlash 
imkoniyatini 
qo‘shish orqali ENIAC yaxshilandi, 
yaxshilanish tezlikni sezilarli darajada oshiradi. (4-rasm). 
Ushbu yangilanish uchun maslahatchi sifatida Jon Fon Neyman bitta xotira 
hududiga asoslangan qayta ishlash arxitekturasini taklif qildi. Ko‘pgina zamonaviy 
protsessorlar Fon Neyman arxitekturasi sifatida tanilgan bo‘lib, hozirda umumiy 
tuzilmani amalga oshirishda davom etmoqda.
ENIAC -ning dastlabki dasturlari uning rivojlanishi bilan bog‘liq tahlillarni 
o‘z ichiga oladi va bularga tranzistor va integral sxemaning kashfiyoti tufayli qisqa 
davr ichida EHMlarning quyidagi jadvalda qiyoslamasi berilgan toʻrt avlodi ishlab 
chiqarilgan.
1-jadval 

---

Narxi qimmat hamda o‘lchami katta EHMlarga ko‘p sonli muhandislar va 
dasturchilar xizmat ko‘rsatishgan. Bunday hisoblash mashinalarining oddiy inson 
xonadoniga 
kirib 
kelishi 
uchun 
narxini 
arzonlashtirish, 
o‘lchamlarini 
kichiklashtirish, o‘rnatilgan dastur asosida dasturchilarsiz mustaqil ishlatilishi 
mumkin bo‘lgan holatga keltirish zarur bo‘ldi. Bu rivojlanish shaxsiy kompyuter 
(PC – Personal Compyuter) atamasi bilan bog‘langan