Komputer-tashkillashtirish-iskandarov-quvondiq pdf

---

Komputer shinasi— komyuter quyi tizimi, kompyuter funktsional birliklari oʻrtasida maʼlumotlarni
uzatish uchun xizmat qiladi. Shinalarni odatda oʻtkazgichlarda bir necha qurilmalar ulanishi nuqtasi-
to-nazaridan, mexanik (jismoniy) elektr va mantiqiy (nazorat)ga ajratish mumkin. Har bir shina , bir
aloqa, karta va kabel uchun ulagichga ulanadi, uning majmuini belgilaydi.
MCA shinasi (Micro Channel Architecture) – 32 razryadli shina bo‘lib, 1987-yil PS/2 mashinalari
uchun IBM firmasi tomonidan yaratilgan. O‘tkazish xususiyati 76 Mbayt/s, ish chastotasi 10–20 MHz.
O‘zining boshqa tavsiflari bilan EISA shinasiga yaqin, ammo ISA bilan ham, EISA bilan ham mos
tushmaydi. PS/2 kompyuterlarida ishlab chiqarilgan amaliy dasturlarning yo‘qligi, uning keng
tarqalishiga to‘sqinlik qilgani sababli ,MCA shinasi ham uncha keng ishlatilmaydi. MCA shinasiga
bo‘lgan talabning yo‘qligining ikkinchi sababi ISA adapter platalarining MCA bilan mos
tushmasligidir.
MCA dan ommaviy foydalanish faqat IBM:PS/2, RS/6000, AS/400 va ba'zi System/370 meynfreymlari
tomonidan chiqarilgan tizimlarda seziladi.
Shuni esda tutish kerakki, plataning umumiy o'lchamlari va kanal liniyalarini ulagich pinlariga ulash
o'zgarganligi sababli, mavjud IBM PC adapterlari Micro Channel arxitekturali tizimlar tomonidan
qo'llab-quvvatlanmaydi.
MCA ISA/EISA va boshqa adapterlar bilan mutlaqo mos kelmaydi. Boshqarish signallarining tarkibi,
protokoli va arxitekturasi avtobus va protsessorning asinxron ishlashiga yo'naltirilgan bo'lib, bu
protsessor va periferik qurilmalar tezligini muvofiqlashtirish muammolarini bartaraf etadi. MCA
adapterlari Bus-Mastering-dan keng foydalanadi, barcha so'rovlar CACP (Markaziy arbitraj nazorat
nuqtasi) qurilmasi orqali o'tadi. Arxitektura barcha qurilmalarni dasturiy ta'minot orqali samarali va
avtomatik sozlash imkonini beradi (MCA PS/2 da kalit yo'q).
Arxitekturaning progressivligiga qaramay (ISAga nisbatan), MCA avtobusi MCA qurilmalarini ishlab
chiqaruvchilarning tor doirasi va ularning ommaviy ISA tizimlariga to'liq mos kelmasligi tufayli
mashhur emas. Biroq, MCA hali ham yuqori ishonchli I/U ishlashi talab qilinadigan kuchli fayl
serverlarida foydalanishni topadi.

---