Kompozitsiya

1.10.  BIRLIK  VA  BIR-BIRIGA  BO‘YSUNISH.  KOMPOZITSION  MARKAZ
Uyg‘unük -  turli  qismlarning  bitta yaxlithkka 
birlashishidir.
Kompozitsion markazni tashkil qilishda tekislikni 
yizual idrok qilish qonunlarini inobatga olish kerak. 
O datda,  u   tekislikning  faol,  markaziy  qismida 
joylashadi.  Geometrik  markazga  nisbatan  surish, 
ko'pincha asarga badiiy obraz va mavzuni ochishda 
katta ichki  keskinlik va plastik ifodaviylik  beradi. 
Tekislik chetlari, biz buni istaymizmi yoki yo‘qmi, 
hoshiya,  markazda chuqurlik, fazo hosil qiladi.  Va 
butun tekislik qizg'ish-ritmik boiib qurilishi kerak.
Markaz,  asosan,  ma’naviy vazifani bajaradi, 
ya’ni u tomoshabinga psixologik ta ’sir ko‘rsatib 
va  bu  bilan unda  assotsiatsiyalar  oqimini  hosil 
q ilib , 
tasav v u rn i 
riv o jla n tirish , 
b irg a 
qayg'urishga  majbur  etib,  asar  badiiy  obrazini 
ifodalaydi.
U yg'u n lik   q o nunlariga  jav o b   beruvchi 
kom pozitsiya  y aratish d a   uyg‘u n lashtirish 
vositalari  k a tta   rol  0 ‘ynaydi.  U larga. ritm , 
k o n trast,  nyuans  va  o 'x sh atish ,  pro p o rsiy a 
(nisbat),  masshtab  kiradi.
20

---

Tekislikda kompozitsiya bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlar
1-rasm. 
Chiziq bilan ishlash
Г
1

---

1-vazifa
■ p Ä fc jw F lash tm sh  — nuqta,  kvadratni varaq  markaziga
И
Й
  , 
b o 'y ic h a  a m a liy  m a s h g ‘u lo tla r
2

---

I
Tekislikda kompozitsiya bo‘yicha amaliv m ashg‘uIotlar
3-vazifa
Uch  obyektni joylashtirish -  teng yonli  uchburchak,  aylana va kvadratni varaq markaziga