Kompleks ishlab chiqarishda xarajatlarni taqsimlashda sof sotish qiymati usulining qo‘llanishi

Sotish qiymati asosida taqsimlash metodi
. Sotish qiymati asosida taqsimlash 
metodida qo‘shma tannarx sotishdan olingan daromadga mutonasib ravishda 
taqsimlanadi. Yuqoridagi misolimizda sotishdan olingan daromad sotilgan 
miqdorni mahsulotlarning sotish bahosiga ko‘paytirish orqali topiladi. 1- 
jadvaldagi ma’lumotlardan foydalanib quyidagi hisob-kitoblarni 
amalga 
oshiramiz: 
3-
jadval
Mahsulot Ishlab 
chiqarilgan 
miqdor 
Birlik narxi 
Sotish hajmi 
Z-800 
4,000 barrel 
10 p.b./barrel 
40,000 p.b. 
Z-900 
3,000 
15 
45,000 
XZ-880 
2,000 
25 
50,000 
XZ-990 
1,000 
65 
65,000 
Jami 
200,000 p.b. 
Qo‘shma tannarx qo‘shma mahsulotlarga ularning har birining jami 
daromaddagi hissasiga qarab taqsimlanadi. Misol uchun, Z-800 mahsulotga 18,000 
p.b.da qo‘shma tannarx taqsimlanadi ((40,000 p.b. / 200,000 jami sotish hajmi) * 
90,000 p.b.). Agar taqsimlangan qo‘shma tannarx 18,000 p.b.ni 4,000 birlik 
mahsulotga bo‘lsak, mahsulot birligiga qo‘shma tannarx 4.50 p.b. kelib chiqadi. 
Xuddi shuningdek, Z-900 mahsulot uchun qo‘shma tannarx 20,250 p.b. ((45,000 
p.b. / 200,000 p.b.) * 90,000 p.b.) ga teng. Boshqa mahsulotlar uchun ham 
qo‘shma tannarx shu tartibda aniqlanadi. Hisob-kitob natijalarini quyidagi 
jadvalda rasmiylashtiramiz (4-jadval). 
Farington Industrial Products 
Sotish Qiymati Asosida Taqsimlash Metodi bo‘yicha Mahsulot Tannarxi 

---

4-
 
jadval
 
 
Mahsul 
otlar