Kоmmunikatsiyalarini rivоjlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali

Jarohatlanish va kasb kasalliklarini o‘rganish usullari

Sanoat korxonalarida baxtsiz xodisalar va ularni keltirib chiqaruvchi xavfli xolatlar baxtsiz xodisalarning kelib chiqishiga sabab bo‘ladigan omillarni yo‘qotish maqsadida aniqlanadi. Bu ishlar asosan oqilona usullarni qo‘llash, baxtsiz xodisa va kasb kasalliklarining kelib chiqishidan xoli bo‘ladigan ish sharoitini tashkil qilish o‘isobiga amalga oshiriladi.
Baxtsiz xodisalar sabablarini aniqlash uchun asosan qo‘yidagi usullardan foydalaniladi.

1. 
   Statistika usuli. Bu usul baxtsiz xodisalarning umumiy statistik xisobga olingan sanoat jarohatlanishi materiallarini taxlil qilishga asoslangan. Mazkur usul sanoat jarohatlanishini taxlil qilish uchun asosiy material bo‘lishdan tashqari, baxtsiz hodisalarni kamaytirish chora-tadbirlarini ko‘rish uchun amaliy ma’lumot beradi. Bu usul bilan sanoat jarohatlanishini aniqlovchi chastota koeffitsienti va jaroxatning og‘irligi koeffitsientining o‘rtacha ko‘rsatkichini olish mumkin.
   

Baxtsiz xodisalarning takrorlanish koeffitsientini, 1000 ishchi hisobiga, ma’lum vaqt davomida sanoat korxonasida kelib chiqqan baxtsiz xodisalarning o‘rtacha miqdorini qo‘yidagi formula orqali aniqlash mumkin.


К  ^Р 1000 , (4.1)
Т

bunda P - ma’lum vaqt ichidagi jarohatlanganlar soni; T - shu vaqt ichida korxonada ishlagan ishchilar soni.

Baxtsiz xodisaning og‘irlik koeffitsientini, ya’ni har bir jarohatlanishning o‘rtacha yo‘qotilgan ish kunlari hisobini ko‘rsatuvchi K ni qo‘yidagi formula bilan aniqlash mumkin.


К  ^П , (4.2)
Р
bunda П-hamma baxtsiz xodisaga uchraganlar tomonidan yo‘qotilgan ish kunlari soni; P - shu davrda baxtsiz xodisaga uchraganlar soni.Shuni aytib o‘tish kerakki, bu ko‘rsatkich haqiqiy og‘irjarohatlanish belgilarini ko‘rsata olmaydi, chunki uning tarkibiga nogironlik va o‘lim bilan tugagan baxtsiz xodisalar kiritilmagan, ular alohida hisobga olinadi.
Statistika usulini ikkiga bo‘lib karash qabul qilingan:guruh va topografik usullardir.