Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Уланган фойдаланувчилар сони
. Одатда, кўп сонли фойдаланувчилар маҳаллий 
тармоққа уланади. Офисдаги ҳар бир компьютер маҳаллий тармоқ тугунидир. Шу билан 
бирга, WАN одатда камроқ тугунларга эга: масалан, асосий офис йўриқчиси ва масофавий 
офис йўриқчиси. 
3. 
Тармоқ тугунларида мавжуд бўлган хизматлар тури
. Масалан, маҳаллий тармоқнинг 
тугунларида файл ва принтерга кириш хизматлари одатда бир вақтнинг ўзида, глобал 
тармоқнинг тугунларида - маршрутизаторлар ва уларга мос келадиган хизматлар: VPN, 
маршрутизация ва ҳ.к. 
Шаҳар тармоғи (Metropolitan area network, MAN)
(инглизча ―катта шаҳар тармоғи‖ 
дан) шаҳар ичидаги компьютерларни бирлаштиради ва WАN-дан кичик, аммо LANдан 
катта бўлган тармоқдир. 
Шаҳар тармоғининг энг оддий намунаси кабел телевидениеси тизимидир. У бирон бир 
сабабга кўра ѐки бошқа сабабларга кўра ҳаво сифати паст бўлган жойларда анъанавий 
антенна тармоқларининг вориси бўлди. Ушбу тизимлардаги умумий антенна тепаликнинг 

---

22 
тепасида ўрнатилaди ва сигнал кабел тармоқлари орқали абонентларнинг уйларига 
узатилaди. 
Интернет оммавий аудиторияни жалб қила бошлаганида, кабел телевидениеси 
операторлари 
тизимга 
озгина 
ўзгартиришлар 
киритиш 
орқали 
спектрнинг 
фойдаланилмаган қисмида бир хил каналлар орқали рақамли маълумотларни узатиш (ва 
ҳар иккала усулда) қилиш мумкинлигини тушунишди. Шу пайтдан бошлаб кабел 
телевидениеси аста-секин МАNга айлана бошлади. 
МАN нафақат кабел телевидениеси, cўнгги пайтларда Интернетга юқори тезликдаги 
симсиз уланиш билан боғлиқ ривожланиш ИЕЕЕ 802.16 стандартида тавсифланган, кенг 
полосали симсиз тармоқларни тавсифловчи бошқа МАNларнинг яратилишига олиб келди. 
МАN - провайдернинг магистрал тармоғи. Яъни, юқори тезликда ишлайдиган каналлар 
орқали боғланган. Масофа - 1 км дан 10 км гача. Бу ҳали WАN эмас, лекин албатта МАN 
eчимлари. 
МАN турли хил биноларда жойлашган тармоқлар гуруҳини битта тармоққа бирлаштириш 
учун ишлатилади. Диаметри бўйича бундай тармоқ 5 дан 50 километргача бўлиши 
мумкин. 
Қоида тариқасида, МАN бирон бир ташкилотга тегишли эмас, аксарият ҳолларда унинг 
улаш элементлари ва бошқа жиҳозлар фойдаланувчилар гуруҳига ѐки хизмат ҳақини 
оладиган провайдерга тегишли. Хизмат даражаси олдиндан келишиб олинади ва баъзи 
кафолатлар билан муҳокама қилинади. 
МАN тез-тез минтақавий манбаларни (масалан, катта ЛАN каби) алмашиш учун юқори 
тезликда ишлайдиган тармоқ вазифасини бажаради. Бундан ташқари, кўпинча WАN 
уланишидан фойдаланиб бошқа тармоқларга умумий уланишни таъминлаш учун 
фойдаланилади.