Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Тармоқ муҳитлари
:
•
Тўғридан-тўғри маълумотларни узатадиган муҳит. Буларга кабеллар, тармоқ 
карталари, турли хил улагичлар, ҳаво орқали узатиш воситалари киради.
•
Агар у мис сим бўлса, унда маълумотлар электр сигналлари ѐрдамида узатилади.
•
оптик толали кабеллар бўлса ѐруғлик пульслари ѐрдамида.
•
симсиз қурилмалар бўлса радио тўлқинларидан фойдаланилади 
Тугунлар
- бу ҳар қандай маълумотларни узатадиган ва/ѐки оладиган қурилмаларга 

---

20 
айтилади. Бу компьютерлар, телефонлар, серверлар, баъзи терминаллар ѐки нозик 
мижозлар, телевизорлар бўлиши мумкин. 
Оралиқ қурилмалар:
Бу охирги тугунларни бир-бирига боғлайдиган қурилмалар. Улар 
орасида коммутатор, хаб, модем, маршрутизатор, wi-fi кириш нуқталари мавжуд. 
Тармоқ технологияси
- бу компьютер тармоғини яратиш учун етарли бўлган дастурий ва 
техник воситаларнинг (масалан, драйверлар, тармоқ адаптерлари, кабеллар ва улагичлар), 
шунингдек алоқа линиялари орқали маълумотларни узатиш механизмлари тўпламидир. 
Маълумот узатиш тармоқларининг ривожланиш тарихи 
Кейинги йилларда алоқа барча турдаги маълумотларни рақамлаштириш йўлида 
ривожланди. Бу нафақат йўналтириш, балки тарқатиш, сақлаш ва қайта ишлаш учун ҳам 
иқтисодий жиҳатдан самарали ечимларни таъминлайдиган умумий йўналишга айланди. 
ИКМ-24дан кейин ИКМ-30, ИКМ-120, ИКМ-480, ИКМ-1920 пайдо бўлади. 
Рақамли узатиш тизимларининг жадал ривожланиши ушбу тизимларнинг маълумот 
узатиш тизимларига нисбатан муҳим афзалликлари билан изоҳланади: юқори шовқин 
иммунитети, узатиш сифатининг алоқа линиялари узунлигига боғлиқлиги; алоқа 
каналларининг электр параметрларининг барқарорлиги, дискрет хабарларни узатиш 
пайтида ўтказиш қобилиятидан самарали фойдаланиш ва бошқалар.
Бугунги кунда уяли алоқа тизими сифатида танилган тизимнинг архитектураси 1971 йил 
декабр ойида АҚШ Федерал алоқа комиссиясига тақдим етилган Белл Систем техник 
ҳисоботида тасвирланган. Шу вақтдан бошлаб уяли алоқа ривожланиши бошланади.
Компьютер тармоқлари ўтган асрнинг 60-йилларида пайдо бўлган. Компьютер 
тармоқлари (маълумотлар узатиш тармоқлари) замонавий цивилизациянинг иккита илмий 
ва техник соҳалари компьютер ва телекоммуникация технологияларининг ривожланиши 
натижасидир.
Компьютер тармоқлари бу тақсимланган ҳисоблаш тизимларининг алоҳида ҳолати бўлиб, 
унда бир гуруҳ компютерлар бир-бири билан узвий боғланган вазифаларни изчил 
бажариб, маълумотларни автоматик равишда алмашадилар. Компьютер тармоқлари узоқ 
масофаларга маълумот узатиш воситасидир.