Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Marshrutizatorlar
(routerlar) marshrutizatsiya algoritmlari asosida ma‘lumotlarni 
uzatishning optimal marshrutini qidirish uchun ishlatiladi. 
Kommutatorlar
– tarmoqning bir yoki bir nechta segmentlari chegarasida bir nechta 
tugunlarni birlashtirish uchun mo‗ljallangan qurilma. Kommutator (svitch) kommutatsiya jadvali 
asosida axborot paketlarini uzatadi, shuning uchun trafik faqat u yo‗naltirgan MAC-adresga 
ketadi, konsentrator (xab)dagi singari barcha portlarda takrorlanmaydi. 
Simsiz qurilmalardan dasturda simsiz marshrutizator va uchta kirish nuqtasi keltirilgan. 
Oxirg‗i qurilmalar orasida siz ShK, noutbuk, server, printer, telefonlar va boshqalarni 
ko‗rishingiz mumkin. Dasturda Internet bulut va DSL modemlar ko‗rinishida tasvirlangan. Ko‗p 

---

237 
foydalanuvchili ish uchun foydalanuvchi qurilmalari va bulut 1.4-rasmda tasvirlangan. 
1.4-rasm. Кўп фойдаланувчили иш учун фойдаланувчи қурилмалари ва булут 
Aloqa liniyalari.
Aloqa liniyalari yordamida tarmoq tugunlarining ulanishi amalga 
oshiriladi hamda bunda har bir tipdagi kabel qurilmaning ma‘lum tipdagi interfeyslariga ulanishi 
ham mumkin (1.5-rasm). 
1.5.rasm. Алоқа линиялари типлари 
Avtomatik tip
– ushbu tipda ulanishni Packet Tracer tanlangan qurilma uchun 
ulanishning sanab o‗tilgan tiplaridan avtomatik tanlaydi. 
Konsol
– konsol ulanish. Konsol ulanish ShX va marshrutizatorlar yoki kommutatorlar 
o‗rtasida bajarilishi mumkin. 
To„g„ri mis
– o‗ralgan juftlik tipidagi mis kabelli ulanish, bunda kabelni har ikkala uchi 
bir xil tartibda yig‗ilgan. 
Krossover mis
– o‗ralgan juftlik tipidagi mis kabelli ulanish, kabel uchlari krossover 
singari yig‗ilgan. 
Optika 
– optik kabel yordamida ulanish, bu optik interfeysga ega bo‗lgan qurilmalarning 
ulanishi uchun zarur. 
Telefon kabeli
– telefon apparatlarini ulash uchun kabel. Telefon liniyasi orqali ulanish 
modem portlariga ega bo‗lgan qurilmalar o‗rtasida amalga oshirilishi mumkin. Masalan – SHK. 
Koaksial kabel
– koaksial kabel yordamida qurilmalarni ulash. kabelli modem va bulut 
o‗rtasida ulanish uchun foydalaniladi.