Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

2.6. netstat utilitasi. 
nestat utilitasi stekning baʼzi protokollari bo‗yicha statik maʼlumotni olishni 
taʼminlaydi (TCP, UDP, IP, ICMP), shu bilan birga harakattagi tarmoq bog‗lanishlari haqidagi 
maʼlumotlarni beradi. Ayniqsa ushbu utilita brandmauerlarda juda foydali, o‗ning yordamida 
tarmoq perimetrining xavfsizligi buzilishini aniqlash mumkin. 
Sintaksis: 
netstat [-a] [-e] [-n] [-s] [-p protocol] [-r] 
Parametrlar: 
-a lokal kompyuterning barcha tarmoq ulanishlarini va harakatdagi portlarini 

---

201 
ko‗rsatadi; 
-e Ethernet- interfeyslar uchun statistika maʼlumotlarini (misol uchun, olingan va 
jo‗natilgan baytlar sonini); 
- n , lokal kompyuterning barcha tarmoq interfeyslari uchun harakatdagi barcha 
ulanishlar bo‗yicha maʼlumotni ko‗rsatadi (misol uchun, TSR). Har ulanish uchun, 
qo‗llanilayotgan port raqamlari bilan birgalikda, lokal va oraliq interfeyslarning IP-manzillari 
haqidagi maʼlumoti beriladi; 
- s –UDP, TCP, ICMP, IP protokollari uchun statistik maʼlumotlarni taqdim etadi. 
―/more‖ kalti maʼlumotni sahifalari bo‗yicha ko‗rishni taʼminlaydi; 
- r marshrutizatsiya jadvali tarkibin ko‗rsatadi. 
7. nslookup utilitasi. 
nslookup utilitasi DNS vazifasi diagnostikasi uchun mo‗ljallangan, oddiy holatda IP-
manzillarga nomlarni bajarish uchun DNS-serverlarga so‗rovlarni bajarish uchun.Umumiy tarzda 
ushbu utilita DNS-serverning har qanday yozuvlarin ko‗rishni taʼminlaydi: 
A – tugunning aniq belgilangan nomi, domen nomning IP-manzilga msoligin 
o‗rnatadi. 
SOA- zona uchun yagona bo‗lgan, vakillikning boshlanishi, dastlabki yozuv; 
MX- pochta serverlari ( belgilangan domen uchun pochtalarni qabul qiluvchi, xostlar); 
NS- nomlarning serverlari ( zona uchun muhim DNS-serverlardan tarkib topgan); 
PTR- ko‗rsatuvchi ( IP-manzillarni xostning simvol nomiga o‗zgartirish uchun 
qo‗llaniladi); utilitasi uta murakkab va va o‗zining yakka komandalarik interpretatoriga ega. 
Oddiy holatda ( komandalik rejimga kirmasdan) nslookup utilitasi quyidagi sintaksisga 
ega: 
nslookup xost [server] 
Parametrlar: 
DNS xosti- IP-manzilga o‗zgartilishi kerak bo‗lgan, xost nomi. 
DNS-server manzili, nomlarning bajarilishi uchun ishlatiladi. Agar ushbu parametr 
olib tashlansa, undaTCP/IP protokolin sozlash Parametrlaridan DNS-serverlarning manzillari 
ketma ket qo‗llaniladi.