Kodifikatori

Qabul test sinovlarida tekshiriladigan bilim, ko‘nikma va malakalar 

1 

 

Hisoblash va almashtirishlar bajarishni bilish va tushunish.  

1.1 

Natural  sonlar  ustida  arifmetik  amallarni  bajara  oladi,  qoldiqli  bo‘lishga  doir 

misollarni  yecha  oladi,  tub  va  murakkab  sonlarni  biladi  va  unga  doir  misollarni 

yecha oladi. 

Natural ko‘rsatkichli darajaning xossalarini biladi. Sonlarning bo‘linish belgilarini 

biladi.  Sonning  bo‘luvchilari  va  karralilarini  topadi.  Natural  sonlarni  tub 

ko‘paytuvchilarga  ajrata  oladi.  Eng  katta  umumiy  bo‘luvchini,  o‘zaro  tub  sonlarni, 

eng kichik umumiy karrali (bo‘linuvchi)ni topa oladi va ularga doir misollarni yecha 

oladi.  O‘rganilgan  matematik  tushunchalarni  va  qoidalarni  tushungan  holda  tegishli 

misollarni yecha oladi. 

1.2 

Ulushlarni  biladi  va  unga  doir  misollarni  yecha  oladi.  Kasrlarni  taqqoslashni 

biladi  va  unga  doir  misollarni  yecha  oladi.  To‘g‘ri  va  noto‘g‘ri  kasrlarni  biladi  va 

unga doir misollarni yecha oladi. Kasrlarni umumiy maxrajga keltira oladi. Kasrlarni 

qo‘shish  va  ayirishga  doir  misollarni  yecha  oladi.  Aralash  sonlarni  qo‘shish  va 

ayirishga doir misollarni yecha oladi. Kasrlarni ko‘paytirish va bo‘lishga doir misol-

larni  yecha  oladi.  Kasrning  asosiy  xossalarini  biladi  va  unga  doir  misollarni  yecha 

oladi.  Kasrlarni  qisqartirishga  doir  misollarni  yecha  oladi.  Sonning  qismini  topa 

oladi. O‘zaro teskari sonlarni topa oladi. Qismiga ko‘ra sonning o‘zini topa oladi.  

O‘nli  kasrlarni  biladi  va  unga  doir  misollarni  yecha  oladi.  O‘nli  kasrlarni 

taqqoslay  oladi.  O‘nli  kasrlar  ustida  amallarga  doir  misollarni  yecha  oladi.  Sonning 

taqribiy  qiymatini  berilgan  aniqlikda  hisoblay  oladi.  Sonlarni  yaxlitlay  oladi.  O‘nli 

kasrni 

10

k

a



  (bu  yerda 

1

10

a

 

, 

k

  –  butun  son)  standart  shaklda  yoza  oladi, 

standart  shakldagi  sonlar  ustida  amallarni  bajara  oladi.  Sonlarning  o‘rta  arifmetigini 

topa oladi. 

Musbat va manfiy sonlarga doir misollarni yecha oladi. Musbat va manfiy sonlarni 

son o‘qida tasvirlashni biladi.  Qarama-qarshi sonlarni topa oladi. Sonning modulini 

topa oladi va unga doir misollarni yecha oladi. Sonlarni taqqoslay oladi.  Butun sonlar 

ustida amallarni bajara oladi. Miqdorlarning o‘zgarishini tushuna oladi. 

Ratsional  sonlar  ustida  amallarni  bajara  oladi.  Davriy  kasr,  irratsional  sonlar, 

haqiqiy  sonlar  va  ular  ustida  amallarni  bajara  oladi.  O‘rganilgan  matematik 

tushunchalarni va qoidalarni bilgan holda  tegishli misollarni yecha oladi. 

1.3 

Foizni tushunadi. Sodda foizlar, murakkab foizlarga oid masalalarni yecha oladi. 

Amaliy vaziyatlarda ro‘y beradigan ayrim hodisalar va jarayonlarning modellarini 

qura oladi va tahlil qila oladi. 

Harakatga  doir  masalalarni  yecha  oladi.  Matnli  masalalarni  yechishda  turli 

usullardan  foydalana  oladi.  Proporsiyaning  asosiy  xossasilarini  tatbiq  qiladi.  O‘zaro 

teng nisbatlarni aniqlay oladi, sonni berilgan nisbatda bo‘la oladi, proporsiyalarni va 

kasrlarni  bir-biriga  o‘tkaza  oladi,  proporsiyalarga  oid  amaliy  va  o‘quv  masalalarni 

yecha oladi. Nisbat va proporsiyani turli ko‘rinishlarda va modellarda tasvirlay oladi. 

To‘g‘ri  va  teskari  proporsional  miqdorlar  va  uning  xossasiga  oid  masalalarni  yecha 

oladi. 

Masshtabga  doir  masalalarni  yecha  oladi.  Jadvallar,  diagrammalar  bilan  ishlay 

oladi. O‘rganilgan matematik  tushunchalarni  va qoidalarni tushungan holda  tegishli 

misollarni yecha oladi. 

1.4 

Darajalar,  ildiz(radikal)lar,  ifodalarning  yig‘indisi,  ko‘paytmasi,  butun 

ko‘rsatkichli darajalar, ildizlarni o‘z ichiga olgan ifodalarni formulalar bo‘yicha aniq 

va  taqribiy  arifmetik  hisob-kitoblar  hamda  ayniy  almashtirishlarni  bajarib,  amalda 

---

 

 

qo‘llay  oladi.  Formulalar  bo‘yicha  aniq  va  taqribiy  arifmetik  hisob-kitoblarni  va 

ayniy  almashtirishlarni  bajara  oladi.  O‘rganilgan  matematik  tushunchalarni  va 

qoidalarni tushuna oladi, tegishli misollar keltira oladi. Sonlarning o‘rta arifmetik va 

o‘rta geometrigini topa oladi.  

Arfimetik  kvadrat  ildiz  xossalarini  bilish  va  ularga  doir  misollarni  yecha  oladi. 

Butun ko‘rsatkichli daraja va uning xossalarini biladi. Arifmetik ildizning xosalarini 

biladi va ularga doir misollarni yecha oladi. Ratsional va irratsional ko‘rsatkichli da-

rajalarni tushunadi, ularga doir misollarni yecha oladi. Sonni standart shaklga keltira 

oladi. 

10