Ko’chish. Tezlik va uning birligi

S avol: Bir yelkanli kema bevosita shamol ta’sirida o’zgarmas tezlikda harakatlanishi uchun boshqa kuchlar qanday munosabatda bo’lishi kerak?

Javob: Bu hol bo’lishi uchun qayiqga ta’sir qilayotgan barcha kuchlar bir birini kompensatsiyalashi kerak. Qayiq suvga botgan yoki suv yo’ziga qalqib chiqqan bo’lishi mumkin shu sababli, vertikal kuchlarni ham hisobga olish kerak .Vertikal kuchlarni arximed kuchi va og’irlik kuchlari tashkil etadi, og’irlik kuchi katta bo’lganligi uchun kuchlarning teng tasir etuvchisi pastga yo’nalgan bo’ladi²².

Ta’sirlashuvlar tabiatiga karab kuchning kattaligi va yo’nalishi turli qonunlar orqali aniqlanadi. Masalan, jismlarning ta’sirlashuvi butun olam tortilish qonuni, zaryadlarni ta’sirlashuvi Kulon qonuni va boshkalar o’z tabiatini aks ettiruvchi qonunlar orqali baxolanadi. Lekin kuchlar qanday tabiatli bulmasin ular jism harakatining o’zgartirish (tezlanish berishi) kobiliyatiga ega. Ayrim xollarda MN tabiati xar xil bo’lgan kuchlar ta’sirida mavjud bo’lishi mumkin. Xar bir kuch MN harakatining o’zgarishiga mustakil ta’sir kursatadi.
      Bunda MN yoki jism oladigan tezlanish shu kuchlarning natijaligi orqali xisoblanadi. Kuchlarning teng ta’sir etuvchisini vektorlar yig’indisi ko’rinishida topiladi