Ko‘chish hodisalari. Diffuziya, issiqlik o‘tkazuvchanlik va qovushqoqlik. Mavzu rejasi


Bug` mashinasi va ichki yonuv dvigateli



Download 377 Kb.
bet4/5
Sana08.06.2023
Hajmi377 Kb.
#949935
1   2   3   4   5
Bog'liq
Ko‘chish hodisalari. Diffuziya, issiqlik o‘tkazuvchanlik va qovushqoqlik.

Bug` mashinasi va ichki yonuv dvigateli
Bug` mashinasing ishlashi 12-6 rasmda tasvirlangan. Bug` mashinalarining ikkita asosiy turi mavjud bo`lib ularning har biri yadroviy energiya yoki ko`mir, yog` yoki gazning yonishi evaziga isitiladiga bug`da ishlaydi1.



12-6-rasm. Bug` mashinasi.



Samaradorlik
Har qanday issiqlik mashinasining samaradorligi e unda bajarilgan ish W bilan yuqori temperaturadagi QY issiqlik miqdori ga nisbati bilan aniqlanadi1.
e =W/QY (12-23 a)
Bu mulohazali izoh. Chunki W unumdorlik ( mashina oladigan), vaholanki QY yoqilgan yonilg`I hisobiga olingan issiqlik. Energiya saqlanish qonunidan QY issiqlik miqdori bajarilgan ish hamda past temperaturada oqadigan QP issiqlik miqdori yig`indisiga teng:
QY=W+QP
Bundan W=QE-QP va mashinaning samaradorligi:
e=W/QY=(Qy-QP)/QY (12-23 b)
Samaradorlikka foiz berish uchun 12-23 ni 100 ga ko`paytiramiz. Shunda e samaradorlik 1(yoki 100%) bo’ladi, agar Qp nol bo’lsa yoki bo’lmasa muhitga hech qanday issiqlik chiqarilmagan bo’lsa (biz ko’pincha buni hech qachon ko’rmaymiz)1.
Karno mashinasi
Samaradorlikni qanday o’sishini ko’rish uchun Fransuz olimi Sadi Karno (1796-1832) hozirda Karno mashinasi deb ataladigan ideal mashinaning xarakteristikasini tekshirgan. Karno mashinasi haqiqatga asoslanibgina qolmay, u shuningdek nazariy g`oya sifatida termodinamikaing ikkinchi qonunini tushuntirish va rivojlanishida muhim rol o`ynaydi1.
Karno sikli. Issiqlik mashinalari bir siklda ishlaydi va nazariy karno mashiansi uchun ushbu sikl ideal gaz uchun PV diagrammadagi A nuqtadan boshlanadi. (1) Ushbu gaz dastlab izotermik ravishda Qy issiqlik bilan Ty haroratda “ab” grafik bo`ylab kengayadi (2). Keyin ushbu gaz b dan c ga tomon adiabatik ravishda kengayadi.Bunda issiqlik o`zgarmaydi.Biroq harorat Tp ga tushadi. (3) Ushbu gaz so`ngra o`zgarmas Tp temperaturada cd yo`l bo`ylab siqiladi va Qp issiqlik tashqaridan oqadi. (4) Oxir oqibat gaz o`zining dastlabki holatiga qaytishi uchun da yo`nalishda adiabatic siqiladi. Ideallashtirilgan Karno mashinasi bir siklda bajariladigan 4 ta jarayonni o`z ichiga oladi. Ularning ikkitasi adiabatic (Q=0) va yana ikkitasi izotermik (dT=0). Ushbu ideallashtirilgan sikl 12-7-rasmda tasvirlangan.Ushbu jarayonlarning har biri qaytar jarayonlar hisoblanadi. Ushbu jarayonlarning har biri (Porshenga qarama –qarshi ravisgda gazlarning kengayishi davomida ) sekin bajariladi ya`ni mazkur jarayon muvozanat holatlarining turlari hisblanadi va butun jarayon issiqlik almashinishi yoki bajarilgan ishni hisoblashdan o`zgarishsiz teskari ravishda bajarilgan1.





12.7-rasm. Karno sikli. Issiqlik mashinasi siklik jarayonda ishlaydi va ideal gaz uchun Karnot mashinasining sikli PV diagrammadagi “a” ko`rsatkichdan boshlanadi. (1) Birinchi bo`lib QH issiqlik tufayli TH temperaturada Qb bo`ylab gaz izotermik kengayadi. (2) Keyin b dan c gacha adiabatic kengayadi. Bu yerda (2) issiqlik o`zgarmaydi, ammo temperature TL gacha pasayadi.
(3) Gaz o`zgarmas TL temperaturada c-d yo`l bo`ylab siqiladi va QL issiqlik chiqib ketadi. Va nihoyat gaz d-a yo`l bo`ylab adiabatic siqiladi. Va o`zining dastlabki holatiga qaytadi.



Boshqa tomondan real jarayon odatdagidan tezroq sodir bo`ladi hamda gazlarda turbulence bo`ladi va ishqalanish kuzatiladi. Ushbu omillar tufayli haqiqiy jarayon teskari jarayonda aniq bajariladi. Shuningdek turbulence turlicha bo’ladi va ishqalanish uchun ketgan issiqlik rezerve bo’ladi.Shuningdek haqiqiy jarayonlar o’zgarmas bo’ladi. Qy va Qp issiqliklar ko’chiriladigan Karno mashinasining izotermik jarayonlari Ty va Tp o’zgarmas haroratlarda bajarilishni talab etadi.Ushbu tizim Qy va Qp issiqlik miqdorlari ko’chirilganda haroratlari sezilarli o’zgarmaydigan katta ideallashgan issiqlik manbalari bilan kontakda bo’lishi kerak bo’ladi. Karno asosan ideal qaytar mashina uchun Qy va Qp issiqlik miqdorlari ishlatilayotgan Ty va Tp (kelvinlarda) haroratlarga proporsional bo’ladi.



1

Download 377 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish