Клиник реставрацион стоматология

38. Tishlarni mexanik va kimiyoviy jarohatlari. Klinikasi , tashxislash va qi yosiy tashxisi.

Javob: Kislotali nekrozni kimyoviy nekroz ham deyiladi. Chunki kislotali nekroz kimyoviy salbiy ta's irlardan kelib chiqadi. Bu kasallik, asosan, kasbiy kasalliklardir. Turli sexlarda , havoga gaz sifatida chiqadigan noorganik va organik kislotalar changlari nafas yo'llari bilan organizmga tushlb, tishlar qattiq to'q im a larini crurita boshlaydi. Bu ham , albatta, xavfli sexlarda xavfsizlik qoidalariga to'la rioya qilinmaganda yuzaga keladi. Bunday sexlar joyJashgan joyning havosida gazsimon xlorli vodorod va kislotalar changi og'izga tushib, so'lakda eriydi va kislotali birikmalar hosil qiladi. Shuning uchun tishlarda kislotali nekroz azot, xlorli vodorod, sulfat kislotasi va ba'zida organik kislotalar ishlab chiqaradigan sex ishchilarida kuzatiladi.

Tishlaming zararlanishi boshlanishida ularda sezgirlikning pa­ sayishi, turli harorat va kimyoviy ta'sirlardan yoki o'z-o'zidan og'riqlar sezila boshlanadi. Ba'zida, tishlar bir-biriga yopishib qolganday bo'ladi. Bunday sezgilar pulpada o'zgarish (chirish, nekrozgacha) boshlanishi bilan pasaya boradi. Asta-sekin emal qavati yupqalanadi, asosan, og'iz daxlizi tomonidan. Tish qattiq to'qimasi yemirilishi kuchayib, tish toj qismi qisqaradi. Jarayon davomida oldingi, yon tishlar yemirilib, toj qism.lar yo'qola borib, milk qirralarigacha yemirilishi mumkin. Kislotali nekroz rivojla­ nishida so'lakning pH ko'rsatkichi kislotali (5,8-6,2) bo'lishi va shuning uchun uning qarshilik ko'rsatish darajasi va remine­ ralizatsiyalash qobiliyatining pasayishi sabab bo'lishi mumkinligini

G.D. Ovrutskiy, A.S. Yapivlar taxmin etadilar.

Gistologik tekshirishlarda pulpa kamerasida ikkilamchi dentin to'planganligi, pulpaning atrofiyasi va nekrozini ko'rish mumkin. Kimyoviy nekrozlarning 3 ta rivojlanmagan shakllari gastrit­ larda (bemorlar davolash uchun xlorli vodorod kislotasi yoki uning preparatlarini qabul qilishlari sabab), surunkali xoletsistit bilan og'rigan bemorlarda ham bo'lib, bunda tishlar kesuvchi yuzalari

va chaynov qirralari yemirilishi kuzatiladi.

Tishlarning kimyoviy nekrozi kimyo kombinatlarida ishlaydi­ ganlarda, bioximik laboratoriyalarda, tish texniklarida va boshqa kimyoviy moddalar, kislotalar bilan ishlovchilarning tishlarida uchrashi mumkin. Kislotalar ta'sirida so'lak pHi 5,0-6,0 ga pasayadi, kislotali muhitga ega bo'lib qoladi. Noorganik kislotalar (sulfat, xlorid, azot kislotalar) tishlarda kuchli yemirilish - nekrozni hosil qiladi, organik kislotalar (sut, sirka va boshqa kislotalar) ancha yengil yemirilish hosil qiladi.

Nafas olganda kiradigan kislotalarning bug'lari, avvalo, oldingi tishlarni buzadi. O'rinbosar dentin hosil bo'lishi natijasida tishlarda og'riq yo'qola boshlaydi. Emalda g'adir-budur notekislik, distro­ fiya, yemirilish, nekroz boshlanadi. Emalning ko'rinishi, yaltiroq-

ligi xiralashadi. Kulrang, qo' ng'ir tus oladi. Emal o' lga nga o'xsha? q ladi. Mahaliy yemirilish natijasida tishJar toji asta-_sekin pasa;1ad . Pulpa ochilmaydi, pulpa kamerasida o'rinbosar dentin host! bo la_d 1. Pulpada atrofiya, nekroz paydo bo' Iad i. Za rarla nish, destruks1ya tishlaming, avvalo, oldi daxJiz qismin i, so'ngra til yuzasini buza boshlaydi. Tishlar tuxum simon bo' lib qola di. . . . .