Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

Nazorat savollari: 
1. GATda vizualizatsiya qanday? 
2. Elektron xarita va elektron atlas o'rtasidagi farq nima? 
3. Tematik xarita yaratishda GATda ma'lumotlarni tahlil qilish natijalarini 
qanday ko'rsatish mumkin? 
4. 3D yuza tasviri (3D yuza) nima? 
 
7.2. Tasniflash (klassifikatsiya), takroriy tasniflash, xaritalarni 
solishtirish, grafik va hisoblar turlari, xaritalar timsollarining turlari 
 
Agar,  gap  atributlar  haqida  ketayotgan  bo‘lsa,  u  holda  GAT 
tarkibida  vizual  tahlil  ustida  ishlashning  muhim  jihatlaridan  biri  haqida 
ma’lumot  berib  o‘tish  maqsadga  muvofiq  holat  hisoblanadi.  Har  qanday 
murakkablik  darajasidagi  xaritalarni  chizib  chiqishdan  keyin,  uni  ishlab 
chiqayotgan  har  bir  kishi  xaritani  ko‘zdan  kechirib  chiqishi  davomida, 
ya’ni ob’ektlarning qaerda joylashganligi va ularning bir-biri bilan o‘zaro 
alqadorligi va boshqa turli xil xossa-xususiyatlari bilan tanishib chiqishni 
amalga  oshiradi.  Bu  jarayon  biz  uchun  tabiiy  holat  sifatida  ko‘rinadi  va 
uni - baralla bir ovozda, til aylanishi qiyin bo‘lgan - «
tahlil
» deb nomlash 
mumkin  deb  o‘ylaysizmi?  Biroq,  bu  jarayon  -  aynan,  tahlil,  aniqroq 
aytganda  - 
vizual  tahlil
  deb  nomlanadi.  Bu  tahlil  jarayonini 
muvafaqqiyatli  tarzda  amalga  oshirish  qarab  chiqilayotgan  xaritaning 
qanchalik  darajada  tushunarli  va  chuqur  o‘ylangan  holatda  ishlab 
chiqilganligiga  bog‘liq  hisoblanadi.  Boshqacha  aytganda,  biz  xarita 
tarkibida  ob’ektlar  va  ularning  atributlarini  iloji  boricha  maksimal 
darajada ko‘rgazmali tavsifda ifodalashimiz talab qilinadi.  

---

 
117 
Albatta, 
xaritalarni 
rasmiylashtirish 
davomida 
ranglar, 
simvollarning  shakllari  va  o‘lchamlarini  muvafaqqiyatli  tarzda  tanlab 
olish  muhim  rol  o‘ynaydi.  Agar,  siz  atributlarga  tegishli  axborotlarni 
ko‘rsatib  berish  emas,  balki  shakllarni  taqdim  etish  va  makonda 
ob’ektlarning joylashish holatini ifodalash bilan cheklanishni maqsad qilib 
belgilab  olgan  bo‘lsangiz,  u  holda  oddiy  dizaynerlik  ishining  o‘zi  to‘liq 
etarli  hisoblanadi.  Agar,  xarita  tarkibida  elementlarning  tarkibi, 
shakllanish  yosh  davri  va  landshaftlarning  shart-sharoitlari  kabi 
ob’ektlarning  xossalarini  ifodalash  zaruriyati  yuzaga  kelsa,  u  holda  biz 
tasniflash masalasi bilan to‘qnash kelamiz.