Kkkkkkkkk

14.3. Тарифларни кулловчи ҳамда уларга қарши фикрлар. Божхона тарифлар асосан миллий даражада кулланилади ва бунда қатор вазифаларни бажаради.

1. 
   фискаль, яъни давлат бюджети даромадларини тулдириш манбаи бўлиб хизмат қилади;
   
2. 
   протекционистик, яъни миллий ишлаб чиқарувчиларни чет эл рақобатидан ҳимоя қилади;
   
3. 
   бошқарув, яъни иқтисодиѐт тузилишини қайта кўришни бошқариш воситаси ҳисобланади ва улар ѐрдамида мамлакат иқтисодиѐтидаги илгор силжишлар рагбалантирилади.
   

Миллий иқтисодиѐтни тикланиши шароитида кўпгина давлатлар ўз ишлаб чиқарувчиларни чет эл рақобатидан ҳимоя қилиш мақсадида протекционизм сиѐсатини куллайдилар. Акс ҳолда махаллий корхоналар “синиши” жамиятда ишсизлик хавфини тугдиради. Шу билан бирга протекционизм сиѐсатини қўллаш салбий оқибатларни олиб келиши мумкин. Улар асосан Иқтисодиѐтнинг ҳимоя қилинаѐтган соҳаларида ресурсларни самарасиз сарфланишига олиб келади.
Агар мамлакатлар божхона иттифокига бирлашсалар унда божхона тарифи барча иштирокчи мамлакатлар учун уларнинг савдо муносабатларида ягона бўлиб қолади (масалан, Европа Иқтисодий ҳамжамияти). Божхона тарифлари миқдори алохида мамлакатлар иқтисодиѐтида ва жаҳон хўжалигида юз бераѐтган жараѐнлар таъсирида юз беради. Умумжаҳон божларининг пасайиш тенденцияси кўзатилмокда ва у икки томонлама ҳамда кўп томонлама музоқаралар асосида мамлакатлар томонидан рағбатлантирилади ва назорат қилинади. Асосан ГАТТ доирасида утказилган бундай музоқаралар натижасида бож-тариф ѐн беришларини айирбошлаш хақида битимлар тўзилган эди.
Божхона тарифлари божларидан ташқари, ташқи иқтисодий фаолиятни тартибга солишнинг билвосита эгилувчан усуллари сифатида турли солиқ турлари кенг кулланилади. Бунда фақат Ташқи солиқ тизимидаги эмас, балки ички солиқ тизимидаги солиқ турларидан ҳам фойдаланилади.
Фақат ташқи иқтисодий битимларни тартибга солишда кулланиладиган солиқларга импорт ва экспортга солиқлар киради. Улар олиб келинаѐтган ѐки олиб чикилаѐтган маҳсулотларга уларнинг окимларини тартибга солиш, яъни рағбатлантириш ѐки тўхтатиш мақсадида белгиланади.
Кўпгина мамлакатларда импорт тушумларига солиқлар кенг кулланилса экспорт маҳсулотини сотишдан тушумларга солиқлар эса имтиѐзларга эгадир. Бу экспортни рағбатлантиришга ички ва Ташқи бозорлардаги нархлар фарқи кўп бўлганда ўз маҳсулотлари каби импорт маҳсулотларига ҳам мамлакат ичида сотиш учун бир хил шароитлар яратиш имконини беради. Ташқи Иқтисодий фаолият, шунингдек ички солиқлар тизими ѐрдамида ҳам тартибга солинади. Давлат сотишдан олинган фойдага пул капиталидан даромадларга капиталнинг қўшимча ўсишига қимматбаҳо қоғозларга, ортиқча фойдага ва бошқаларга солиқларни белгилаб ўзининг ҳамда ҳорижий ишлаб чиқарувчиларнинг фаолияти учун кулай ва кулай бўлмаган шароитларни яратиш мумкин.