Kitap Kapağı. cdr

belirtildi..  

Eserini  inceleyen  bilim  insanları  onun  bir  halk  bilimci  yötemiyle  bilinçli  ya  da 

bilinçsiz çalışmış olabileceğini vurgulamaktadırlar. Halk inanışlarını, geleneklerini, kültür 

ögelerini en küçük ayrıntısına kadar gözlemleyerek kayda geçirmiş, yararlı sular ve bitkiler 

hakkında bilgiler vermiştir. Gezgimiz, yapıtında gezdiği yerler ve bu yerlerin tarihi hakkında 

---

Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun 

International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26

th

 - 28

th

 of September 2019 – Giresun

 

137 

 

bilgi sunarken, sadece kendi gözlemleri ile yetinmemiştir. Kazvinî, Makrizî, Taberî, Zehebî, 

Celalzade, Solakzade, Alî, Atlas Minor gibi belli başlı eserlere, kanunnamelere, eyalet tahrir 

defterlerine, menakıpnamelere ve Latin, Yunan dilleri ile yazılmış çeşitli tarihi kaynaklara 

başvurmuş olabileceği iddia edilmektedirGeçersiz kaynak belirtildi..  

Çelebi, gittiği yerlerde yaşayan toplumların gündelik yaşam tarzlarına, geleneklerine, 

özel  gün  ve  bayramlarda  yaptıkları  törenlere,  kılık  kıyafetlerine,  kullandıkları  alet  ve 

eşyalara  kadar  birçok  kültürel  unsurdan  bahsetmiştir.  Yine  atasözlerine,  deyimlere, 

manilere,  efsane,  fıkra  vb.  halk  edebiyatı  ürünlerine  bir  halkbilimci  bakışı  ile 

değerlendirmeler yapmıştır. Çelebi gittiği yerlerde şehrin tarihi, var ise kalesi, mahalleleri, 

evleri,  camileri,  mescitleri,  ibadethaneleri,  okulları,  tekkeleri,  çeşmeleri,  kervansarayları, 

hanları, eserlerdeki kitabeleri, çarşı ve pazar yerleri, şairleri, meczupları, giysileri, mahalli 

dilleri,  havası,  iklimi,  suları,  ibret  verici  yapıları,  hamamları,  kiliseleri,  yiyecekleri, 

içecekleri, imaretleri, bağ ve bahçeleri, dağları, kırları, ovaları, ırmaklarına kadar her şeyi 

yazmıştır. Bu yüzden seyahatname, birçok bilim dalının muhakkak müracaat etmesi gereken 

bir başvuru eseridir. 

Gittiği şehirler anlatımının ana mekânlarıdır; bu şehirlere ulaşmak için geçtiği ya da 

yol üstünde konakladığı köy ve kasabalar ise ikinci derecede kalır. Seyahatname’den Evliya 

Çelebi yeşilliği, piknik alanlarını yani mesiregahları çok sevdiğini anlıyoruz. Evliya Çelebi, 

kendine has sözvarlığıyla bazı Türkçe kelimeleri, Arapça ya da Farsça eklerle genişletmiştir, 

örneğin; ormanistān, yaylagāh, Yeniçeriyân gibi. Burada konumuz gereği dikkatimizi çeken 

yaylagâh kelimesidir. 

Mübalağa kullanması sebebiyle güvenilir bir kaynak olarak görülmediği zamanlar 

olmuş  olsa  da  aslında  Evliya  Çelebi  mübalağa  sanatını  olayları  çarpıtacak  şekilde  değil, 

sadece tasvirlerinde kullanıyor. Seyahatname, abartılı ve hayalî taraflarına rağmen, birçok 

bakımlardan  önemli,  ciddî  incelemelerin  yapılması  gereken  kültürümüzün  temel 

kaynaklarındandır. Bildiri ölçütleri dikkate alınmak suretiyle gezginimizin yaylar ile ilgili 

yazdıklarını  değerlendirmeye  çalıştık.  Bu  araştırmada,  Yapı  Kredi  Yayınları’ndan  çıkan 

Seyahatname’nin  2.  cildi  temel  alınmış,  o  dönemde  gezip  gördüğü  beldelerin  yaylaları 

hakkındaki bilgiler taranmıştır. 4 ve bazı diğer ciltleri de taranmıştır.