Keywords: Sultanmurat plateau, Egrisu plateau, Transhumance culture.
Giriş
Trabzon ili Çaykara ilçesi sınırları içinde bulunan Sultanmurat Yaylası, çevresinde
yer alan yaylaların ulaşım güzergâhı üzerinde olması dolayısıyla, bu yaylalar için konaklama
ve alış-veriş ihtiyaçlarının giderildiği bir merkez konumundadır. Osmanlı padişahlarından
Sultan IV. Murat Han’ın, İran seferi esnasında ordusu ile birlikte burada Cuma namazını
kılması dolayısıyla yaylaya “Sultanmurat” ismi verilmiştir. 2200 rakımlı Sultanmurat
Yaylası, aynı zamanda 1916 Osmanlı-Rus savaşına da sahne olmuş bir mekândır. Yayla
merkezinin 1 km. güneyinde, savaşta şehit olan bir subay ve 70 erin metfun olduğu şehitliğin
bulunduğu tepe “Şehitler Tepesi” olarak anılmaktadır. Şehitler Tepesi, yaylaya gelen yerli
ve yabancı ziyaretçilerin özellikle uğradığı bir mekândır. Ayrıca şehitler her yıl 23
Haziran’da çeşitli etkinliklerle anılmaktadır. Yine her yıl 20 Ağustos tarihinde Sultanmurat
Yaylası’nda “Ağustos Yedisi” olarak ta bilinen geleneksel “Yayla Ortası” şenlikleri
yapılmaktadır. Şenliklere yöre insanının yanı sıra, özellikle son yıllarda Arap turistlerden de
önemli katılım olduğu gözlenmektedir. Eğrisu Yaylası ise, Sultanmurat yaylasına 1 km.
uzaklıkta olan ve Sultanmurat Yaylası’ndan farklı olarak homojen yapısıyla geleneksel
yaylacılık faaliyetleri kapsamında kurulmuş iki obadan oluşan bir yayladır. Sultanmurat
Yaylası’na çok yakın olması nedeniyle yayla sakinleri günlük ihtiyaçlarını karşılamak ve
vakit geçirmek üzere çoğunlukla Sultanmurat Yaylası’na gitmektedir. Yörede yaylacılık
faaliyetleri 80’li yıllara kadar geleneksel biçimde sürdürülmüş, 80 sonrası yoğunlaşan
köyden kente göç nedeniyle yaylacılık büyük ölçüde gerilemiştir. 2000’li yıllarla birlikte;
gelişen yeni orta sınıfın da ilgisiyle, yaylalara yeniden bir yöneliş başlamıştır. Bu yeniden
yöneliş, geleneksel ihtiyaç odaklı yaklaşımdan farklı olarak, yaylaların bir turizm mekânı,
sayfiye yeri gibi görülmesi; yaylada kalış süresinin, yaylacılık faaliyetlerinin ve yaylalarda
yapılaşmanın da buna paralel olarak dönüşmesi sonucunu doğurmuştur. Bu bağlamda
geleneksel yaylacılık ve yayla kültürünün önemli dönüşüme uğradığı Sultanmurat ve Eğrisu
yaylaları, anlamlı örnekler içermektedir. Nitel araştırmaya dayalı bu çalışmada, ekonomik
gelişme ve sosyal değişmenin yaylacılık ve yayla kültürü üzerinde gerçekleştirdiği işlevsel
ve mekânsal dönüşüme dikkat çekme amaçlanmıştır.
262
Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun
International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26
th
- 28
th
of September 2019 – Giresun
Do'stlaringiz bilan baham: |