Çelebi, yayla yaşamını anlatırken başlangıç ve bitişiyle ilgili bilgiler vermektedir.
Payas dağı yaylağını anlatırken; “Evsâf-ı yaylağ-ı kûh-ı Payas Sebeb-i tesmiyyesi kûh-ı
Beyaz'dan galat Payas derler bir yaylağ-ı azîmdir kim ol etrâflarda olan Türkmân ve
Urbânlardan iki kerre yüz bin âdem on kerre yüz bin koyunlarıyla Kuyruk yıldızı ya‘nî Ülker
yıldızı doğunca altı ay bu yaylalarda kesb-i hevâ ve kesb-i tarâvetler edüp döl döş sâhibi
olurlar. Niçe bin âb-ı hayâtdan nişân verir uyûn-ı câriyeleri vardır kim her biri hayât-efzâ-yı
138
Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun
International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26
th
- 28
th
of September 2019 – Giresun
Yer isminin değerlendirmesini yapan Çelebi, Payas isminin Beyazdan bozma
olduğunu ifade ettikten sonra büyük bir yayla olduğunu, Türkmen ve Arab unsurlarının
burada meskûn olduklarını belirtmektedir. Yaylaya gelenlerin Kuyruk yıldızı (Ülker yıldızı)
doğunca altı ay bu yaylalarda temiz hava alarak, zindelik ve tazelik kazanıp çocuk sahibi
olduklarından bahsetmektedir. Cana can katan birçok akarsulardan haber vermektedir.
Halkının garip dostu olduğunu, Oğuzların, saf ve temiz kalpli olduklarından bahsetmektedir.
Yiyeceklerinin ve içeceklerinin özelliklerini edebi bir usulle anlatır; beyaz ve has ekmeği,
yaylasında pişi, lavaş, yufka ekmeği, üzümü, inciri ve turuncu beğenildiğini, fakat bu
yaylada kışa yakın bir üzümü olduğu, bu üzümün eşi benzerinin olmayacağını kendine has
üslubu ile anlatmaktadır.
Çelebi, Payas Dağlarında (Hatay) toplam yedi adet yaylanın olduğunu ve bunların
her birinin kendine özgü özelliğinden bahsederek;
Sürmeli Yayla'da, Habib-i Neccar hazretlerinin bu yaylada kalıp halkı dine davet
ettiğini yazar. Onların dua ve bereketiyle Sürmeli Yayla'da asla veba olmadığını
belirtmektedir.
Göktepe Yaylası: Yüksek ve büyük bir yayla olduğunu, hayvanların da
hastalanmadıklarını yazmaktadır.
Çatalağaç Yaylası:. Halkının gayet sağlam vücutlu olduğunu belirtir. Burada asla
sıtma olmayacağını anlatmaktadır.
Fındıklı Yayla'da asla yılan, çıyan, akrep ve diğer zehirli haşeratların olmayacağını
anlatmaktadır.
Şolgay Yaylası: bu yaylada hırsıza ve yol kesiciye rastlanmayacağını, bunun
nedeninin de Cüneyd-i Bağdadi hazretlerinin baş halifesi olan Şolgay Sultanın, bu yaylada
gömülü olmasını sebep gösterdiklerinden bahsetmektedir. Birisi kendisine ait olmayan bir
şeye el uzatsa elinin kuruyacağından bahseder. Bu inanca sahip olan herkesin malları
meydanda açıktadır.
Sencen Yaylası: Allahu Taala'nın emriyle burada cüzzam ve miskin varsa, altı ayda
sularının özelliğinden dolayı vücutları sağlık bulur ve cüzamlının vücudu beyaz inci gibi
olur. Halk tarafından anlatılan rivayetten bahsedip; Hazret-i İsa annesiyle Nablus şehrinden
buraya geldiğini ve bu yaylada kaldığını, burasının ziyaret yeri haline dönüştürüldüğünü
görmüştür. Geçersiz kaynak belirtildi.. Burada Çelebi, halkın bazı yaylaları kutsallaştırdığı
bilgisini bize vermektedir.
Çelebi, Payas Dağı yaylalarının özelliklerini anlatırken birçok konuya
değinmektedir. Yani sağlıktan yiyecek-içeceklere, inanmalardan bu yaylaları kimlerin
ziyaret ettiği bilgilerine kadar birçok bilgi vermektedir. Halkın anlattıklarını birebir verirken
değerlendirmeler yapmayı da ihmal etmemektedir. Yaylaların ortak özelliğinin şifa
olduğunu vurgular, dini kıssalarla birleştirir. Hırsız ve yol kesici olmamasını da yine dini
ögelerle destekler.
Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun
International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26
th
- 28
th
of September 2019 – Giresun
139
Evliya Çelebi, bazı yaylaları tanıtırken orada yetişmesi mümkün olmayan meyvelerin
adını vererek bu yörenin iklimi hakkında da okurun bilgi sahibi olmasına katkıda
bulunmaktadır. Mesela; Lâdik yaylasının kışı fazla olduğundan üzüm, kavun, karpuz, incir,
zeytin, nar gibi meyveleri olmazGeçersiz kaynak belirtildi.. Yine yiyecekleri hakkında;
beyaz ekmeği, francala çöreği, yabloka denilen elması, armudu, eriğinin çok olduğunu
yazmıştır. Buralarda limon, turunç, nar, zeytin asla bulunmadığını belirtirGeçersiz kaynak
Do'stlaringiz bilan baham: 
