Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

Atamalar mazmunini bilib oling

Boyarlar - urug`-qabila zodagonlari avlodi, daxlsizlik huquqiga ega bo`lgan yirik yer egalari.

Monarx - davlatning yakka oliy hukmdori. Hokimiyat mo-narxga meros bo`lib o`tgan.

Ryadovich - boshqaruvchi.

Tiun - knyaz topshiriqlari ijrochisi.

Votchina - meros, mulk.

Zakup - ham o`zining, ham xo`jayinning dalasida ishlovchi.

9-§. V-XI asrlarda Yevropa xalqlari madaniyati

Tayanch tushunchalar: Vizantiyaning Yevropa madaniyati markazi bo`lganligi. Vizantiya me 'morchiligi. Slavyan yozuvi. Diniy bilimlar.

Yevropa madaniyati markazi. Vizantiya madaniyati Yevropaning boshqa davlatlari madaniyatidan ustun bo`lgan. Buning sababi, Vizantiyada kuchli markaziy hokimiyat mavjud bo`lganligi edi. Markaziy hokimiyatning mavjudligi imperiya ichki hayotida osoyishtalikni ta'minlagan. Bu esa o`z navbatida ishlab chiqarishning yuksak taraqqiy etishiga omil bo`lgan.

Vizantiya shaharlari savdo va hunarmandchilik bilan bir qatorda, madaniyat markazlariga ham aylangan., Vizantiya haqli ravishda Yevropa madaniyati markazi edi.

Shaharlarda diniy va xususiy maktablar, davlat maktablari faoliyat ko`rsatganl Yevropada birinchi oliy o`quv yurti ham aynan Vizantiyada ochilgariv Poytaxt Konstantinopol shahri o`zining oliy tibbiy bilim yurti bilan ham mashhur bo`lgan.

Vizantiyada, ayniqsa, matematika, kimyo, tarix va geografiya fanlari rivojlangan. Chunonchi, kimyo fani yutuqlari asosida „grek olovi" ixtiro qilingan.

Bu olov dushman kemalari va qal'alarini yondirishda ishlatilgan. U maxsus moslama yordamida otilgan.

Vizantiyada tarixga oid qator yirik asarlar yaratilgan. Ular orasida P. Kesoriyskiyning „Urushlar tarixi", „Sirli tarix", Agafiyning „Yustinianning podsholik qilishi" kabi asarlari alohida ahamiyatga ega.

Me'morchilik. Vizantiyada odamlarni hayratga soluvchi hashamatli saroylar va ibodatxonalar qurilgan. Me'morlar ma-horati kishilarni lol qoldirgan. Bu imoratlar ayni paytda imperator hokimiyatining kuch-qudrati hamda mustahkamligini namoyish etgan.