Кириш рввиПУ

Раздел I.23.Yorug’lik o’tkazuvchi o’zgartiruvchi datchiklar

O’zgaruvchan yuzaga tushadigan elektromagnit nurlanishga javob qaytaradigan birlamchi o’lchov asboblari fotoelektrik deb ataladi.Nurlanish ko’rinuvchi ,yani yorug’lik va kurinmas bo’lishi mumkin, to’lqin urulishiga qarab.Fotoeleltrik o’lchov asboblari 4ta asosiysi mavjud:

Yorug’lik o’tkazuvchi o’zgartiruvchilar (fotoqarshilik);

Fotogeneratsiyalovchi o’zgaruvchilar (kuyoshli elementlar);

Fotoko’paytirgichlar;

Yorug’lik o’tkazuvchi o’zgartuvchilar

U shbu o’zgartuvchilar o’lchanadigan kattalik o’zgarishini ishlatiladigan material qarshiligi o’zgarishiga aylantiradi (rasm 2.8).Fotoqarshiliklar uchun material sifatida odatda selen (Se) ishlatiladi, unda chiqish ishi kam va fotoqarshilik sezuvchanlikning katta koeffitsientiga aylanadi.Fotoqarshilikning xususiyatlaridan beriladigan tokning kattaligidan qarshilik bog’liqligining nochiziq xarakteri xisoblanadi.

Ishlatiladigan materiallar yarimo’tkazgich xisoblanishiga qaramasdan yotug’lik o’tkazuvchi o’zgartuvchilar xar doim xam yarimo’tkazgich asboblar xisoblanmaydi.CHunki ularda yarimo’tkazgichdagi kabi turlari orasida o’tish joyi bo’lmaydi.SHunday o’zgartuvchilar passiv xisoblanadi, ya’ni tashqi esteьmolchiga muxtoj.Ularning nomi ishlatiladigan o’zgartuvchini turini tavsiflaydi, masalan yorug’lik sezuvchan o’zgartuvchi.

Material qarshiligi zaryadning asosiy tashuvchilar zichligi funktsiyasi xisoblanadi.Nurlanish intinsivligi ortishi bilan o’tkazuvchanlik oshadi.O’tkazuvchanlik qarshilikka teskari proporsional deyilsa, aytish mumkinki qarshilik nurlanish intinsivligi teskari funktsiyasi xisoblanadi. Qarshilik miqdori to’liq nurlanishda umumiy xollarda100…200 Om, to’liq qorong’ulikda bu qarshilik MOm ni tashkil etadi..