Kirish Resurslarni tejash

 
Bitmas-tugamas resurslar 
 
Bitmas-tugamas resurslarga Quyosh energiyasi va Yer osti 
energiyalari bilan bog’liq bo’lgan, yerning tortish kuchlari bilan bog’liq 
bo’lgan (quyosh nurlanishi energiyasi, shamol energiyasi, suv oqimlari 
energiyasi, ob-havo bilan bog’liq bo’lgan resurslar), shuningdek dunyo 
okeanlari suvlari bilan bog’liq bo’lgan resurslar kiradi. 

---

Energetik resurslarning bunday turlari alternativ energiya manbalari 
deb ataladi. 
BMT Bosh Assambleyasining №33/148 raqamli rezolyusiyasiga 
binoan kuyidagilar alternativ energiya manbalariga kiradi: quyosh, 
shamol, geotermal energiya, dengiz to’lqinlari energiyasi, oqim va 
okean energiyasi, biomassalar energisi, katta va kichik suv oqimlari 
gidroenergiyalari [3]. 
Oqimlar energiyasidan foydalanish
 
Oy va Quyoshning gravitasiyasi (tortishish kuchi) ta’siri ostida 
okean va dengizdagi oqimlar g’alayonlanadi. Ular davriy ravishda 
suvning tebranishi va gorizontal ko’chishi orqali namoyon bo’ladi. 
Biron-bir aniq maqsad uchun, masalan elektr energiyasini ishlab 
chiqarishuchun yo’laltirilgan dunyo okeanlarining energetik resurslari 
hisob-kitobida barcha oqimlarning energiyasi 1 mlrd. kVt deb topildi, 
yer yuzidagi barcha daryo energiyalarining yig’indisi 850 mln. kVt ga 
teng. Okean va dengizlarning energetik quvvatlari inson uchun katta 
qiymatga egadir. Oqimlarning energiyasini o’zlashtirish ishlari boshlab 
yuborilgan, to’lqin va oqimlar energiyalaridan foydalanish loyihalari 
yaratilgan. 

---

To’lqin energiyasidan foydalanish 
 
Shamol okean va dengiz yuzalarining tebranma harakatini hosil 
qiladi. To’lqinlar juda katta energiya zahirasiga ega. Balandligi (bo’yi) 3 
metr bo’lgan to’lqin 100 kVt energiyaga ega bo’lsa, 1 km uzunlikdagi 
to’lqin 1 mln. kVt energiyaga egadir. AQSh tadqiqotchilarining hisob-
kitobiga qaraganda, dunyo okeanlari to’lqinlarining umumiy quvvati 90 
mlrd. kVt ni tashkil etadi. 
Hozirga qadar kam quvvatli qurilmalarni energiya bilan 
ta’minlovchi to’lqinlardan elektr energiyasini ishlab chiqarish bo’yicha 
ma’lum bir yutuqlarga erishildi. To’lqin energetik qurilmalari 
mayoqlarni, okeanlarni tadqiq etuvchi stasionar asbob-uskunalarni elektr 
energiyasi 
bilan 
ta’minlashda 
qo’llaniladi. 
Oddiy 
elektr 
akkumulyatorlariga, batareyalarga va boshqa elektr manbalariga 
nisbatan ular ancha arzon, ishonchli hisoblanadi. To’lqin elektr 
generatori Hindistondagi Madress portidagi suzib yuruvchi mayoqda 
muvafaqqiyat bilan xizmat ko’rsatmoqda. Turli mamlakatlarda bunga 
o’xshash energetik asbob-uskunalarni yaratish bo’yicha ishlar olib 
borilmoqda.