Кириш. Нефт ва газнинг халқ хўжалигидаги аҳамияти

1.3.Молекуляр оғирлик.

Молекуляр оғирлик нефть ва нефть маҳсулотларининг асосий физикавий-кимёвий хоссаларидан бири бўлиб, ҳисобланади. Бу катталикдан аппаратларни технологик ҳисоблашларда, бошқа бир канча физик-кимёвий хоссаларини аниқлашда фойдаланилади.

Нефть фракцияларининг молекуляр оғирлиги қанча катта бўлса, унинг қайнаш температураси шунча юқори бўлади. Бу боғлиқликлардан фойдаланиб Б. М. Воинов нефть маҳсулотларининг молекуляр оғирлигини аниқлашнинг умумий формуласини яратди.
, (10)

t - Фракцияларнинг ўртача молекуляр қайнаш температураси ^оС ;
ва –коэффициентлар.
Кўпчилик парафин углеводородлар учун Б.М.Воинов формуласи қуйидагича кўринишга эга бўлади;



1.4.Қовушқоқлик

Қовушқоқлик суюқлик ва газларнинг хоссаларини характерловчи муҳим омиллардан бири бўлиб ҳисобланади. Нефт маҳсулотларининг қовушқоқлиги двигателларда, машина ва механизмларда эксплуатация шароитида уларнинг оқувчанлигини характерлайди. Шунингдек, узатишда энергия сарфига таъсир кўрсатади ва шу кабилар.

Нефтни қайта ишлаш саноатида кинематик қовушқоқликдан кенг кўламда фойдаланилади. Кинематик қовушқоқликни экспериментал аниқлаш ёки формула ёрдамида ҳисоблаш мумкин. Одатда, кинематик қошувқоқлик ν берилган суюқликлар ёки газларнинг динамик қовушқоқлиги ва унинг зичлиги орасидаги нисбатдан фойдаланиб топилади:
(32)
-- кинематик ковушҚОКлик;
μ – динамик қовушқоқлик, кг/(м.сек);
d – абсолют зичлик, кг/ м³ ;
Кинематик қовушқоқлик СИ бирликлар системасида
= 1м²/сек да ўлчанади.
1 см²/сек, яъни стокс (сm) СГС бирликлар системасида кинематик қовушқоқлик бирлик сифатида хизмат қилади. Стокснинг юздан бир улуши – санти стокс (ссm).
Технологик ҳисоб-китобларда кўпинча бир температурадаги қовушқоқликни, бошқа температурадагиси ёрдамида ҳисоблашга тўғри келади. Бунинг учун бир қанча формулалар келтирилган, лекин кўпчилик ҳолларда 11 иловада келтирилган номограммадан фойдаланилади. Номограммадан фойдаланиш 2 масалада тушунтирилган.