Kirish. Namudlarning turli ko`rinishlari. Sharq nota yozuvi. Shashmaqom Saraxbor sho’balari

4.Musiqiy nota
Turi musiqiy yozuv musiqa turiga yoki uslubiga qarab juda katta farq qiladi. Ko'pchilikda mumtoz musiqa, ohang va hamrohlik qismlar (agar mavjud bo'lsa) a satrlarida qayd etilgan xodimlar dumaloq nota boshlaridan foydalanish.
"Varaq" atamasidan foydalanish yozma yoki bosma musiqa shakllarini farqlash uchun mo'ljallangan ovoz yozuvlari (yoqilgan vinil yozuv, kasseta, CD), radio yoki televizion eshittirishlar yoki yozib olingan jonli ijrolar, ular ijroning filmi yoki videoyozuvlarini hamda audio komponentni qamrab olishi mumkin. Kundalik foydalanishda "nota musiqasi" (yoki shunchaki "musiqa") tijorat nota musiqasining yangi chiqishi bilan birgalikda bosma nashrga murojaat qilishi mumkin. Film, televizion shou, yozuvlar albomiyoki musiqa bilan bog'liq boshqa maxsus yoki mashhur tadbir. A bilan tayyorlangan birinchi bosilgan varaq musiqasi bosmaxona 1473 yilda qilingan.
Nota musiqasi - bu G'arbning asosiy shakli mumtoz musiqa yakka xonandalar yoki instrumentalistlar tomonidan o'rganilishi va ijro etilishi uchun nota bilan belgilanadi musiqiy ansambllar. Ko'p shakllari an'anaviy va mashhur G'arb musiqasini odatda xonandalar va musiqachilar nota musiqasidan foydalanish bilan emas, balki "quloq bilan" o'rganishadi (garchi ko'p hollarda an'anaviy va estrada musiqasi ham nota shaklida bo'lishi mumkin).

XULOSA
Yuqoridagi fikrlarga suyangan holda, shunday xulosa qilish mumkinki, tarixiy sharoitda yangi ijro yo‘llari sayqallangan ko‘rinishlari bilan jilolanib kelgan. Keyinchalik xalqning etnik joylashishi, yashash sharoitlari, turmush tarziga qarab ularning turlicha madaniy rivojlanish davriga asoslanib har xil maqom yo‘llari ham o‘z o‘rnini topganligi ehtimoldan holi emas. Natijada XVIII asrga kelib Buxoroning «Shashmaqom» (Olti maqom)i: «Buzruk», «Rost», «Navo», «Dugoh», «Segoh», «Iroq» maqomlari o‘zining nasr va mushkulot qismlari bilan rivojlangan bo‘lsa, Farg‘onaning «Chor maqom»i (To‘rt maqom), «Dugoh Husayniy»ning yettita yo‘li, «Chorgoh»ning oltita ijrochilik yo‘li, «Shahnozi Gulyor»ning oltita ijrochilik yo‘li hamda «Bayot» yo‘llarining savti va taronalari bilan jilolanib, ijro etib kelingan.
Xorazm maqomlarida ham yuqorida ta’kidlangan olti maqom ijrosini alohida uslubiy va o‘ziga xos yo‘nalishini kuzatish mumkin. Bunda faqat keyinchalik yettinchi maqom sifatida chertim yo‘lidagi «Panjgoh» maqomi kiritilgan. Shuning uchun avloddan-avlodga o‘tib kelgan bebaho musiqiy boyligi sanalmish Buxoro, Xorazm, Farg‘ona, Toshkent maqomlari, betakror ashula va katta ashulalar singari durdonalar bizga berilgan ulug‘ ne’mat sifatida ardoqlanadi.