Kirish Monopoliya mohiyati va uning turlari

1-rasm.Tabiiy monopoliya.

Tabiiy monopoliya xolati yuqoridagi rasmda berilgan. Unga ko`ra LAC va LMC lar uzoq muddatli davrdagi xarajatlar, D talab, AR, MR meyoriy daromad va MC meyoriy harajatlar. Monopolist narxni P<sub>1</sub> o`rnatib Q₁ hajmda ishlab chiqaradi. Bu holatda LMC va MR teng bo`ladi. Monopolist foydasi esa CP<sub>1</sub>AB to`tburchak yuziga teng bo`ladi. Lekin, Q<sub>1</sub> hajmda chiqarilayotgan mahsulotlar jamiyat uchun kam, P<sub>1</sub> narx esa juda baland. Grafikdan ko`rishimiz mumkinki, Jamiyat uchun eng optimal narx va hajm monopolist ishlab chiqarmaydigan P₃ va Q₃ dir. Shuning uchun boshqaruvchi organ narxni P3 = LMC (Q3) = AR (Q3) da o`rnatish kerak. Muammo shundaki, bunday narx monopolist ishlab chiqarishini qoplamaydi va o`rtacha xarajatlardan kamroq bo`ladi Q3, P3 3, P3) ishlab chiqarayotgan monopolist P3HGF maydonga teng bo`lgan zarar ko`radi. 2-rasm.Tabiiy monopolist tanlaydigan ishlab chiqarish hajmi va jamiyat uchun optimal hajm.