Kirish mavuning dolzarbligi

Olmani biologik xususiyatlari.

O‘zbekistonning turli mintaqalarida ob‐havo va tuproq sharoitlariga qarab fevral oyining oxiri, martning boshlarida olma daraxtining shira harakati boshlanadi.

Mahalliy Sibir va Xitoy olma daraxti o‘sish davrini barvaqt boshlab, oktabr‐ noyabr oylarida o‘sishdan to‘xtaydi. Ko‘pgina olma navlari kuz issiq kelib cho‘zilganda, o‘sishni kech kuzgacha davom ettiradi.
Mahalliy nav olmalari o‘sishdan erta to‘xtaydi. Yearopadan keltirilgan navlar o‘sishni uzoq davom ettiradi. O‘zbekiston sharoitid olma daraxtining o‘sishi 200‐220 kun davom etadi.
Olma daraxtlari aprel oyida gullaydi, bu jarayon 9‐16 kun davom etadi. Erta gullash 23‐25‐martdan, eng kech gullash 25‐25 apreldan boshlanadi. Tog‘li rayonlarda mevali daraxtlar tekislikdagilariga nisbatan 7‐15 kun kech gullaydi.
Sanoat ahamiyatiga ega bo‘lgan barcha olma navlari serhosil hisoblanadi. Olma daraxtlari Toshkent viloyatining tekisliklarida joylashtirilgan rayonlarida qishni sovuqlarida ko‘proq zarar ko‘radi. Olma daraxtlarining sovuqdan zararlanishi farg‘ona vodiysida kamroq, Samarqand, Buxoro, Surxondaryo va Xorazm oblostlarida esa undan ham kam.
Ayniqsa kuz iliq kelib cho‘zilgan yillari o‘suv davri oktyar‐noyabr oylarigacha davom etadi. Daraxtlar qishga yaxshi tayyorgarlik ko‘ra olmaydi, natijada qishning sovuqlaridan ko‘proq zararlanadi.
Keyingi 52 yil ichida Toshkent oblostida olma daraxtlari sovuqdan 8 marta zararlanadi. Kuzatish natijalari Baykal, Renet Semerinno, Renet Orleanskiy, Zolotoye Groyma, Renet Shampanskiy, Parmen Zimniy zolotoy navlarining sovuqqa chidamsiz ekanligi ko‘rsatiladi. Beliy nomer, Persinovoy letneye, Razmarin, Kondil siian, Moituaner Borovinasi, Toshkent reneti navlariesa sovuqdan kam zararlanadi.
Duan unchalik katta bo‘lmagan daraxt bo‘lib, bo‘yi 4‐6 metr keladi ildiz bachki novdalar bermaydi, lekin ildiz bo‘g‘izidan novdachalar o‘sib chiqadi. Novda va shonchillarning qoramtir va tim qora rangda bo‘lib, bu dog‘lar bilan qoplangan. Ekilagndan keyin 3‐4 yildan boshlab hosilga kiradi. Sovuqqa paradizaga nisbatan ancha chidamli. O‘sishdan ancha erta to‘xtab, kuzgi sovuqlar boshlanguncha sovuqqa bardosh bera oladigan bo‘lib qoladi (1‐ jadval).
1‐jadval