Kirish laboratoriya ishlarini bajarishning umumiy qoidalari 1

Bo’shliqlar o’rtasidagi paytlar muvozanati

 shundan so’ng tekislikdagi umumiy kuch markazini 

topish uchun O

1

 nuqtasi atrofiga o’rnatiladi (dinamik ta’sir F

p

 yo’nalishida):  

 

 

 

(2) 

bunda, 

(3) 

va 

 

(4) 

 

(5) 

 

natija quyidagidan iborat: 

 

(6) 

Gidrostatik bosim bilan 

va      (7) 

(8) 

natija quyidagidan iborat: 

(9) 

bunda, e biz topishga urinayotgan bosim markazining faol yuza tekisligidagi kuch markazidan 

masofasini ifodalaydi 

Teng ta’sir etuvchi kuchni aniqlash      

Faol yuzaga ta’sir etuvchi gidrostatik bosimni F

p

 teng ta’sir etuvchi kuch ko’rinishida ifodalash 

mumkin, undan qo’llaniladigan kuch to’g’ri chizig’i D bosim markazi orqali o’tadi. Ushbu teng 

ta’sir etuvchi kuchning miqdori faol yuzaning C tekisligida kuch markazidagi gidrostatik bosimga 

mos keladi: 

p

c

 = 



·g·t

c

 

 

 

 

 

(10) 

p

c

 – faol yuza tekisligida kuch markazidagi gidrostatik bosim. 

 t

c

 – tekislikdagi kuch markazining suyuqlik yuzasidan vertikal masofasi.

 

---

 Vizual sharoitlarda tekislikdagi kuch markazidagi  bosim 

bosimning to’g’ri chiziqli taqsimlanishi tufayli aynan 

bosimning eng yuqori va eng quyi miqdorlari orasidagi 

o’rtacha miqdorga mos keladi. 

Agar devor α burchagi bilan nishablansa: 

    

(11) 

Endi, F

p

 teng ta’sir etuvchi kuchni hisoblab chiqish mumkin: 

(12) 

Bu muhim! 

Teng ta’sir etuvchi kuchni hisoblab chiqish uchun faol yuza tekisligidagi kuch 

markazi qo’llaniladi, garchi F

p

 teng ta’sir etuvchi kuch tomonidan qo’llaniladigan to’g’ri chiziq 

bosim markazi orqali o’tsa ham (3.1-bo’limga qarang). 

Uskunada suv idishi doimiy ko’ndalang kesimli doira kesmasi ko’rinishida ishlab chiqilgan. Kuch 

suvning G massasi oqibatida har doim O harakat markaziga taalluqli bir xil kinetik paytni ishlab 

chiqaradi, chunki faol yuzaning F

p

 teng ta’sir etuvchi kuchi D bosim markazi orqali o’tadi. 

Taalluqli ravishda, ushbu uskunadan F

p

 teng ta’sir etuvchi 

kuchni va bosim markazini aniqlash uchun foydalanish 

mumkin. 

Ko’rib chiqilayotgan masalani namoyish qilish uchun doira 

kesmasini to’liq to’ldirilgan holatda tasavvur qiling. Kuchni 

suv hajmi markaziga qo’llaniladigan G massasi tufayli ikki 

tarkibiy qismga ajratish mumkin: 



 

Aniq  harakat  markazi  orqali  o’tadigan  radial 

qo’llanilgan