|
4.2Binolarni gorizontal siljiydigan qoliplarda barpo etish.
G‘ildirab gorizontal ko‘chiriladigan qolip (G‘GKQ) – bu quyilgan beton yetarli mustahkamlikka erishgach, davriy ravishda gorizontal yo‘nalishda ko‘chiriladigan qolipdir. U asosan ochiq usulda barpo etiladigan katta uzunlikka ega to‘g‘ri chiziqli inshootlarni, qaysiki bu inshootlar o‘zgarmas ko‘ndalang kesimli yuzaga va yacheyka-bo‘linmalarida takrorlanadigan tipovoy (namunaviy) elementlari ko‘p (tirgak devorlar, tunnellar va kollektorlar yer osti inshootlari va kommunikasiyalari uchun) bo‘lgan hollarda qo‘llaniladi. Inshootning turi va hajmiy-rejalashtirish yechimiga bog‘liq holda g‘ildirab gorizontal ko‘chiriladigan qolip (G‘GKQ) o‘ziga xos texnologik jihatlarga ega, biroq to‘liq holda asosiy konstruktiv yechimi o‘zgarmaydi.
24-rasm.Yer osti kollektorlarini betonlovchi g‘ildirab gorizontal ko‘chiriladigan qolip: a – qolipni o‘rnatish; b – qolipni ko‘chirib olish;
1 – ichki qolip; 2 – betonlanadigan kollektor; 3 – tashqi qolip; 4 – markaziy tirgak; 5 – domkrat; 6 – g‘ildiraklar; 7 – telejka (aravacha); 8 – kollektorning tubi.
2. Hajmiy qayta o‘rnatiladigan qolip. Tunnel qolip.
Hajmiy-qayta o‘rnatiladigan qolip (HQO‘Q) ichki ko‘ndalang devorlarni, ma'muriy va ko‘p qavatli uy-joy binolarining qavatlar orayopmalarini bir vaqtda betonlashda qo‘llaniladi. HQO‘Q yirik o‘lchamli qolip-blok ko‘rinishda bo‘lib, devor va orayopma qoliplarini o‘z ichiga olgan, qaysikim ular montaj krani yordamida montaj qilinadi va boshqa joyga olib o‘rnatiladi.Bu qolip P- va G-shaklli fazoviy seksiya (bo‘lim) ko‘rinishlarida bajariladi. U ikkita yon (devorli) va ship qolip panellaridan tarkib topgan bo‘lib, ular sharnirlar bilan o‘zaro birikkan tutib turuvchi qurilmalar va loyiha holatida mahkamlovchi va ajratuvchi moslamalardan iborat. Seksiyalar birlashtirilishi natijasida xonadon yoki binoning butun eniga moslangan “tunnel” qolip hosil bo‘ladi. Qoliplar seksiyasining eni o‘zgaruvchan bo‘lib, u devorning qabul qilingan qadami va har-xil uzunligiga bog‘liq. P- va G-simon qolip seksiyalari avval betonlangan qavat orayopmalariga o‘rnatiladi, to‘g‘rilanadi va o‘zaro bo‘ylama va ko‘ndalang yo‘nalishlarda mahkamlanadi. P-simon HQO‘Q seksiyalar ko‘rinishida eni 1,2; 1,5; 1,8 m (moduli 300 mm) o‘lchamlari 2,4…6,3 m va qadami 0,3 m bo‘lgan oralik(prolet)lar uchun ishlab chiqilmoqda. Qolip qavat balandligi 2,8; 3,0 va 3,3 m va orayopma qalinligi 16 sm gacha bo‘lgan hollarda qo‘llaniladi. Uni G-simon elementlardan, ya'ni yuqorisi sharnirlar bilan birlashtiriladigan tirgak va ustunlar tizimidan foydalanib yig‘iladi. Qoliplar komplektiga yon tomon tashqi devor shchitlari, lift shaxtalari, koridor uchun seksiyalar va so‘ri kabilar kiradi.
25-rasm.Hajmiy-qayta o‘rnatiladigan qolip shchitlarini joylashtirish sxemasi:
1 – mexanik domkratlar; 2 – konsolli supa (so‘ri); 3 – shchitlarni mahkamlaydigan teleskopik qiya ustun (tirgak) lar; 4,6 – muhofaza panjara-to‘sig‘i; 5 – qolipning ensiz yon tomonli shchiti.
Tunnelli qolipdan tunnel va kollektorlarni pardozlashda, yopiq usulda barpo etiladigan turar-joy va jamoat binolari konstruksiyalarini betonlashda foydalaniladi.Tunnel qolip gorizontal'-ko‘chiriladigan qolipdan konstruktiv jihatidan kam farqlanadi. U o‘z ichiga karkasga mahkamlangan panel shchitlarini olgan, qaysikim u qayd qiluvchi va qolipni ajratuvchi qurilmalar hamda qolipni yo‘naltiruvchilar bo‘ylab gorizontal ko‘chishini ta'minlovchi mexanizmlar bilan ta'minlangan.Tunnel qoliplarni qoliplarni bo‘ylama yo‘nalish sxemasida ko‘chirish maqsadga muvofiq bo‘lgan binolarni (kasalxonalar, dam olish uylari, mehmonxonalar) barpo etishda ham qo‘llash mumkin.
26-rasm.Tunnel qolipidan foydalanish jarayoni
Tunnel qolip devor va orayopmalarni bir vaqtda betonlash imkonini beradi, bu esa konstruksiyaning yaxlitiligini, bir butunligini va ishonchliligini oshiradi. Qolip seksiya deb ataladigan uzunligi 2,5 m bo‘lgan bir necha elementlardan tashkil topgan. Seksiya to‘g‘riburchakli kesimga ega va balandligi betonlanadigan devorning balandligiga teng ikkita vertikal shchitlaridan, shuningdek, eni orayopma eniga teng bo‘lgan bitta gorizontal shchitdan iboratdir. Ikki seksiyali tunnel standart shchitli qolip “Utinor” asosida yaratilgan. Vertikal panellar xuddi devor qoliplaridagidek, 3 mm qalinlikdagi metall list konstruksiyalariga ega. 1,25 va 2,5m uzunlikdagi har bir standart panel balandlik bo‘yicha sathga ko‘tarib qo‘yish uchun ikkita vintli domkratlarva ikkita rolikli g‘ildiraklar bilan jihozlangan. Alohida tunnellar biriktirilib, uzunligi 3,75 dan 12,5m gacha bo‘lgan bitta element holatiga keltirilishi mumkin, bunda qolipni ko‘chirish esa yirik modullab amalga oshiriladi. Vertikal panel beton qorishmasi bosimini qabul qiladigan fermaga ega emas, shuning uchun tunnelning uchta sathida qadami 1,25m dan iborat bo‘lgan vintli tortqilar yordamida mahkamlash ko‘zda tutilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
