Kirish II. Asosiy qism

Matematika rivojlanishining asosiy davrlari 
Ko'pchilik 
matematika 
tarixchilari 
matematika 
rivojlanishining 
A.N.Kolmogorov tomonidan tavsiya qilingan davrlashtirishni ma'qul ko'radilar. 
Buning asosiy sababi, Kolmogorovning davrlashida matematikaning muhim 
metodlari, g'oyalari va natijalari, ya'ni matematikaning mazmunini baholash asos 
qilib olingan. Matematika rivojlanishini bunday maxsus davrlarga bo'lish 
matematika tarixini mohiyatini butunlay hal qilib bermaydi, balki matematika 
rivojlanishining obyektiv qonunlarini yaxshiroq tushunish uchun qo'shimcha bir 
vosita bo'ladi. Uning fikricha matematika rivojlanishini quyidagi to'rt davrga 
bo'lish maqsadga muvofiqdir: 
1.Matematikaning vujudga kelishi.
Bu davr eradan oldingi VI-Y 
asrlargacha davom etgan, ya'ni bu davrda matematika o'zining predmeti va 

---

metodlariga ega bo'lgan mustaqil fanga aylangan. Davrning boshi eng qadimgi 
davr-ibtidoiy jamoa tuzumiga borib taqaladi. Bu davrning xarakterli tomoni-
matematik faktlarning yig'ilishidan iborat. 
2.Elementar matematika davri 
(O'zgarmas miqdorlar matematikasi davri). 
U er.avv. VI-V asrlardan XVII asrgacha davom etgan. Bu davrda o'zgarmas 
miqdorlarni o'rganish sohasida katta yutuqlarga erishildi. Bu yutuqlar haqida 
hozirgi kunda o'rta maktablarda o'qitiladigan matematika kurslari ba'zi 
tasavvurlarni berish mumkin. Bunda o'zbek olimi Muhammad ibn Muso al-
Xorazmiy (780-850 yy.) tomonidan algebra fanining yaratilishi, R.Dekart 
tomonidan analitik geometriyaning yaratilishi, cheksiz kichik miqdorlarning 
rivojlana boshlashini eslash lozim. Umuman olganda, elementar matematika 
tushunchasiga ta'rif berish qiyin, uning aniq bir ta'rifi ham yo'q, ammo matematika 
tarixida mana shunday davrni farqlash to'g'ri va u tarixni o'rganishni 
qulaylashtiradi.