Кириш I боб

Кўприклар (Bridge, мосты), йўналтиргичлар (router, моршрутизаторы) ва шлюзлар (gateway) турли хилдаги тармоқлардан бир бутун тармоқ хосил қилиш учун ишлатилади, яъни турли қуйи босқич алмашиш протоколлари, хусусан, турли форматдаги пакетлар, турли кодлаш усуллари ва турли тезликдаги узатишлар ва хоказо. Уларни қўллаш оқибатида мураккаб ва ўз таркибида турли хилдаги тармоқ қисимларидан иборат тармоққа эга бўламиз. Фойдаланувчи назарида оддий тармоқ бўлиб кўринади, яъни юқори босқич протоколлари учун тармоқда «шаффофлик» таминланади. Табийки кўприк, йўналтиргич ва шлюзлар консентраторларга нисбатан анча мураккаб ва қиммат, чунки уларда ахборотга мураккаб ишлов бериш талаб қилинади. Улар компьютер асосида хосил қилиниб, тармоққа тармоқ адаптерлари ёрдамида уланади. Аслида улар тармоқнинг ихтисослаштирилган абонентларидир (тугун, узлы).
Кўприклар – энг содда қурилма бўлиб. улар ёрдамида турли ахборот алмашиш стандартли тармоқларни бирлаштиришда, масалан Ethernet ва Arcnet, ёки бир тармоқнинг бир неча қисимларини бирлаштиришда фойдаланилади. Масалан, Ethernet (4.6 – расм) фойдаланилади.

Ethernet Arcnet

Ethernet Ethernet

4.6 – расм. Кўприкни улаш

4.6 – расмнинг иккинчи чизмасидаги холатда, тармоқ қисмларидаги юкламани тақсимлашга ишлатилиб, тармоқнинг умумий унумдорлигини оширишга харакат қилинади.

Йўналтиргичлар кўприкларга қараганда анча мураккаб вазифани бажарадилар. Уларнинг асосий вазифаси – хар бир пакет учун қулай узатиш йўлини танлашдир. Бунинг учун тармоқнинг энг кўп юкланган қисимларини ва бузилган бўлакларини айланиб ўтиши керак. Улар одатда мураккаб шохламали тармоқда ишлатилади, бу холда алохида олинган абонентлар ўртасида бир неча алоқа йўли мавжуд бўлиши мумкин.
Шлюзлар – бу қурилмалар протоколлари катта фарқ қилувчи, бутунлай бир биридан фарқ қилувчи тармоқларни бирлаштиришга ишлатилади, масалан, махаллий, тармоқларни катта компьютерлар билан ёки глобал тармоқ билан улашда қўлланилади. Бу қурилмалар кам қўлланиладиган ва қиммат тармоқ қурилмаларига киради.
Агарда OSI моделига мурожат қилсак, у холда репитер ва репитерли концентраторлар термоқни ёки унинг қисмини биринчи босқич вазифасини бажаради. Кўприклар – иккинчи босқич вазифасини бажаради, йўналтиргичлар – учинчи босқич вазифасини бажаради, шлюзлар – анча юқори босқичлар вазифаларини бажарадилар (4,5,6 ва 7 ларда). Худди шунингдек, репитерлар биринчи босқич (хаммаси эмас, фақат бази бирлари) вазифасини бажаради, кўприклар иккинчи босқич функциясини бажарадилар (биринчи босқич ва қисман иккинчи босқичда уларда тармоқ адаптерлари ишлайди), йўналтиргичлар – учинчи босқичи, шлюзлар эса хамма босқич вазифаларини бажариши керак.