Кириш I боб

1.3. Компьютер тармоқлари турлари

Биринчи махаллий тармоқлар пайдо бўлган вақтдан бери юзлаб турли хил тармоқ технологиялари яратилди, лекин кенг миқёсда танилиб, тарқалган тармоқлар бир нечагина холос. Таниқли фирмалар бу тармоқларни қўллаб-қувватлашларига ва юқори даражада уларни иш фаолиятини ташкилий томонларини стандартлашганига нима сабаб бўлди. Бу тармоқ қурилма ва ускуналарини кўп ишлаб чиқарилиши ва уларнинг нархи пастлиги, бошқа тармоқларга қараганда устунлигини таминлади. Дастурий таминот воситаларини ишлаб чиқарувчилар хам албатта кенг тарқалган қурилма ва воситаларга мўлжалланган махсулотларини ишлаб чиқарадилар. Шунинг учун стандарт тармоқни танлаган фойдаланувчи қурилма ва дастурларни бир-бири билан мос тушишига тўлиқ кафолат ва ишончга эга бўлади.

Хозирги вақтда фойдаланиладиган тармоқ турларини камайтириш тенденцияси кучаймоқда. Сабабларидан биттаси шундан иборатки, махаллий тармоқларда ахборот узатиш тезлигини 100 ва хатто 1000 Мбит/с га етказиш учун энг янги технологияларни ишлатиш ва жиддий, кўп маблағ талаб қиладиган илмий-тадқиқот ишларини амалга ошириш керак. Табийки бундай ишларни фақат катта фирмалар амалга ошира оладилар ва улар ўзи ишлаб чиқарадиган стандарт тармоқларни қўллаб-қувватлайдилар. Шунингдек кўпчилик фойдаланувчиларда қайсидир тармоқлар ўрнатилган ва бу қурилмаларни бирданига, батамом бошқа тармоқ қурилмаларига алмаштиришни хохламайдилар. Шунинг учун яқин келажакда буткул янги стандартлар қабул қилиниши кутилмайди албатда.
Бозорда стандарт локал тармоқларнинг турли топологияли, турли кўрсатгичлилари жуда кўп, фойдаланувчига танлаш имконияти кенг миқёсда мавжуд. Лекин у ёки бу тармоқни танлаш муаммоси барибир қолган. Дастурий воситаларни ўзгартиришга қараганда (уларни алмаштириш жуда осон) танланган қурилмалар кўп йил хизмат қилиши керак, чунки уларни алмаштириш нафақат кўп маблағ талаб қилишдан ташқари,кабеллар ётқизилиш ва компьютерларни ўзгартириш, натижада бутун тармоқ тизимини ўзгартиришга тўғри келиши мумкин. Шунинг учун тармоқ қурилмасини танлашда йўл қуйилган хатолик, дастурий таминотни танлашда йўл қўйилган хатоликка нисбатан анча қимматга тушади.
Биз бу бобда бази бир стандарт тармоқларни кўриб ўтамиз, бу ўқувчини тармоқ танлашига анча ёрдам беради деган умиддамиз.