Kirish I bob. Genlar genomdagi lokalizatsiyasi va uning tarifi

RNK(ncRNK)ni kodlamaydigan genlar
Kodlanmagan RNK molekulalari hujayralarda, ayniqsa oqsil sintezi va RNKni qayta ishlashda ko'plab reaktsiyalarda juda muhim rol o'ynaydi . 
Kodlanmaydigan RNK tarkibiga tRNK , ribosomal RNK, mikroRNK , snRNK va boshqa genlar, kodlanmagan RNK, 60 mingga yaqin kodlanmagan uzun RNKlar kiradi (lncRNA).
m-RNKning intron va translyatsiya qilinmaydigan qismlari
Diskret genlar yordamida kodlangan ncRNA molekulalariga qo'shimcha ravishda, oqsilni kodlaydigan genlarning dastlabki transkriptlari, odatda, intron , 5'-joylashtirilmagan mintaqalar (5'-UTR) va 3'-transtratsional mintaqalar ( kodlarsiz) shaklida keng kodlanmagan ketma-ketlikni o'z ichiga oladi. 3'-UTR). Odam genomining oqsillarini kodlaydigan genlarining aksariyat qismida intron ketma-ketliklarining uzunligi ekzon ketma-ketligining uzunligidan 10-100 baravar ko'pdir .
DNKni boshqarish ketma-ketligi
Odamning genomida genlarning ekspressiyasi bo'lishini boshqarish uchun juda muhim bo'lgan juda ko'p turli xil regulyator ketma-ketliklar mavjud . 
Ushbu ketma-ketliklar genomning 8 % tashkil qiladi, ammo ENCODE loyihasidan ekstrapolyatsiya genomning 20-40 foizi genlarni tartibga solish ketma-ketligini ta'minlaydi. 
DNKni takroriy ketma-ketliklari
Takroriy DNK ketma-ketligi inson genomining taxminan 50 foizini o'z ichiga oladi.
Inson genomining qariyb 8% DNK tandem yoki tandemli takrorlanishidan iborat, bir nechta qo'shni nusxalari bo'lgan (masalan, "CAGCAGCAG ...") takrorlanadigan murakkabliklarning sodda ketma-ketligidan iborat. Tandem ketma-ketligi har xil uzunlikda bo'lishi mumkin, ikkita nukleotiddan o'nlab nukleotidlarga qadar. Ushbu ketma-ketliklar juda o'zgaruvchan, hatto yaqin odamlar orasida ham, shuning uchun DNKni genealologik tahlil qilish va DNKning sudmed ekspertizasi uchun foydalaniladi . O'ndan kam nukleotidning takroriy ketma-ketligi (masalan, takroriy dinukleotid (AC) _p ) mikrosatellit ketma-ketliklar deyiladi. Mikrosatellit ketma-ketliklar orasida trinukleotidning takrorlanishlari alohida ahamiyatga ega, chunki ular ba'zida oqsil genlarini kodlash hududlarida yuzaga keltiradi va irsiy kasalliklarga olib kelishi mumkin. Uzunroq ketma-ketliklarning tandem takroriylari (uzunligi 10-60 nukleotidning takroriy ketma-ketliklari) minisatelitlar deyiladi .