Kirish. Energiya turlari fanining maqsad va vazifalari

Vulqon-tabiiy issiqlik mashinasi. Olimlarning hisob-kitoblari bo’yicha Petropavlovsk-Kamchatsk yaqinida joylashgan Avachinsk vulqonining 3-4 kilometr chuqurligida magmatik kamerasi bor. Unda 20 kiometr kub 700-800 gradusgacha cho’g’lanayotgan lava turibdi. Agar uning atigi 10 foizidan foydalanilsa, quvvati 1000 kilovatt soat bo’lgan elektr stansiyaning 150-200 yil davomida muntazam ishlahsi uchun yetadi.

Harakatdagi vulqonning ichiga burg’alab kirish tajribaloyihasi ishlab chiqarilgan. Bunday, o’ta yuqori bo’lgan haroratda burg’alab kovlashning texnikaviy imkoni yaratildi. Ulardan biri olimlar rejasi bo’yicha bir quduqdan sovuq suv yuborib, ikkinchisidan o’ta qizigan bug’ olishdir.

Okeanlarning kuchli to’lqini tutash dengizlar suvini bir necha metrga ko’taradi. Masalan, okeanning kuchli to’lqini Belomor va Oxot dengizlari qirg’oq suvini har 12 soat 25 minutda 9-18 metrga ko’taradi. Suvning ko’tarilishi katta energiyaga ega. Uning faqat Yevropa qismidan yiliga 40 milliard kilovatt soat elektr energiya olish mumkin. Suvning bunday ko’tarilishi hisobiga ishlaydigan unchalik katta bo’lmagan elektr stansiya bundan 40 yillar burun tajriba uchun Kislogub (Rossiya Federatsiyasi) da qurilgan edi. U hozirga qadar turibdi. Suvning ko’tarilishi va dengiz to’lqinlari ekologik toza energiya manbalaridir. Afsuski, bunday energiya manbalari va ulardan foydalanish imkoniyati bizning O’zbekiston Respublikamizda yo’q.
BOSHQARILADIGAN TERMOYADRO SINTEZINI AMALGA OSHIRISHNI HOZIRGI DAVRDAGI HOLATI VA ISTIQBOLLARI
Energiyaning yana bir yangi turi termoyadroviy energiyadir. Termoyadroviy energiya vodorod geliyga aylantirlganda ajratib chiqadigan energiyadan inson ehtiyoji uchun foydalanishga asoslangan. Termoyadroviy elektr stansiyalar atom elektr stansiyalariga qaraganda ancha “toza”, “xavfsiz” bo’ladi. Biroq bunday elektr
stansiyalarini

qurish uchun juda

murakkab va qimmatbaho

jihozlar kerak bo’ladi, chunki termoyadroviy reaksiyalar faqat plazma

(moddaning 4-

agregat holati) da boradi. Biroq, shunga qaramasdan kelajak enargiyasi ana shu

elektr stansiyalarniki.
QAYTA TIKLANUVCHI ENERGIYA MANBAI VA