Java texnologiyasi to‘laligicha JVM(Java Virtual Machine)ga asoslangan. JVM ning vazifasi "tarjimonlik", ya'ni, dastlab biz yozgan *.java fayl kompilyator yordamida bayt kodga o‘giriladi va JVM yordamida esa mashina tiliga aylantiriladi.
Java SE (Java Standart Edition) - serverda, shaxsiy kompyuterda desktoplarda ishlovchi dasturlar, appletlar yaratish uchun ishlatiladi. Bu texnologiya yordamida yaratilgan dasturlar deyarli barcha tizimlarda ishlay oladi. Shu bilan birga JavaSE boshqa Java turlarining asosi hisoblanadi.
Java EE (Java Enterprise Edition) - Java texnologiyalari orasida eng keng tarqalgan turi xisoblanib unda asosan serverda ishlovchi dasturlar yaratiladi.
Java ME (Java Micro Edition) - Java SE ning ba'zi qismlarini o‘z ichiga oladi, Java ME yordamida kichik qurilmalar uchun dasturlar yozish mumkin, masalan, mobil telefon uchun o‘yinlar, dasturlar yaratish mumkin.
Javada kompilyator aytib o‘tganimizek biz yozgan kodni bayt kodga o‘giradi, odatda kompilyatsiyadan o‘tgan klasslar *.class kengaytmasiga ega bo‘ladi, kompilyatsiyadan o‘tgan klassni JVMga yuklanadi va bayt kodli fayllarni interpretatsiya qiladi, ya'ni, mashina tiliga o‘giradi.
NetBeans asosan Java uchun mashhur dastur ishlab chiqish platformasi bo'lib, dasturchilarni tez va oson ravishda ilovalarni yaratishlariga yordam berish uchun sehrgarlar va shablonlarni taqdim etadi. Ko'plab vositalar bo'yicha modulli komponentlar va ishlab chiquvchilar GUI yordamida ilovalar yaratish imkonini beruvchi IDE (integral ishlab chiqarish muhiti) xususiyatlarini o'z ichiga oladi.NetBeans asosan Java dasturlari uchun vosita bo'lsa-da, PHP, C va C ++ va HTML5-ni qo'llab-quvvatlaydi.NetBeansning kelib chiqishi 1996 yilda Chexiya Respublikasining Pragadagi Charlz universiteti universitet loyihasidan kelib chiqadi. Jelfi IDE ni Java (Delphi dasturlash tilida olib tashlash) deb atagan, NetBeans hozirgacha birinchi Java IDE edi. Talabalar bu mavzuda qiziqish uyg'otishdi va uni savdo mahsulotga aylantirishga harakat qilishdi. 90-yillarning oxirlarida Sun Microsystems tomonidan Java asboblari to'plamiga qo'shib, uni ochiq manbaga aylantirgan. 2000-yil iyun oyiga kelib, dastlabki netbeans sayti ishga tushirildi.Oracle Sunni 2010 yilda sotib olgan va shuning uchun Oracle homiyligidagi ochiq manba loyiha sifatida davom etayotgan NetBeans sotib olgan.
Kompyuterlar ishlab chiqilishi va rivojlanishi yozuv san'atini tubdan o'zgartirib
yubordi. Matnlarni yozish, saqlash, qayta ishlash, qog'ozga chop etish kabi ishlarni
bajarishga mo’jallangan ko'plab dasturlar ishlab chiqildi. Bu dasturlar, asosan ikki turga bo'linadi: matn muharrirlari va matn protsessorlan. Ularning asosiy farqi
kompyuterga kiritilgan matnning ko'rinishiga bog'liq. Masalan, matn muharririda
faqat matn yozish mumkin bo'lsa, matn prorsessorida shu matn turli rasmlar bilan
boyitilishi mumkin. E'tiboringizga havola etilgan ushbu qo'llanma ham matn
protsessorida yozilgan bo'lib, turli rasmlar, jadvallar, ranglar va boshqa bezaklardn
foydalanilgan.
Kompyuterda eng ko'p ishlatiladigan dasturlar qatoriga kirgani uchun barcha
rusumdagi kompyuterlar uchun matn muharrirlari ishlab chiqarilgan. Bir rusumli
kompyuter uchun ishlab chiqarilgan o'nlab matn muharrirlarini aytib o'tish mumkinMasalan, Windows operatsion sistemasining tarkibiga kiritilgan Bloknot, WordPad va hokazo.
Java Obyektga yo'naltirilgan dasturlash tili va u C++ ga ancha o'xshash. Eng ko'p yo'l qo'yildigan xatolarga sabab bo'luvchi qismalari olib tashlanib, Java dasturlash tili ancha soddalashtirildi.Java texnologiyasi o'ta sodda, xavfsizlikni yuqori darajada ta'minlab bera oladigan, kuchli, to'la obyektga yo'naltirilgan dasturlash tili bo'lib, muhit(platforma)ga bo'liq bo'lmagan holda ishlaydi. U bilan xatto eng kichik qurilmalarga ham dasturlar yozish mumkin. Java texnologiyasi to'laligicha Java Virtual Machine(JVM) ga asoslangan. JVM ning vazifasi tarjimonlik ya'ni, dastlab biz yozgan *.java fayl kompilyator yordamida bayt kodga o'giriladi va JVM yordamida esa mashina tiliga aylantiriladi. Bu degani JVM qaysi platformaga tegishli bo'lsa, kodlarni ham o'sha platformaga moslab beradi.
Java imkoniyatlari:
- WORA - Write Once, Run Anywhere (portable). Platforma tanlamaydi;
- xavfsizlik (ishonch yuq kodni havfsiz ishga tushirish);
- xotirani havfsiz boshqarish (avtomat ravishda musorlarni yig’adi);
- tarmoq uchun dasturlar yozish;
- ko’p oqimli (Multi-thread) dasturlash;
- dinamik & kengaytirish;
- Class lar alohida fayllarda saqlanadi. Kerak bo’lsa ishlatiladi. Dinamik ravishda
imkoniyatini oshirish ham mumkin kerak bo’lsa.
Java texnologiyalari. Java SE (Java Standart Edition) - serverda, shaxsiy kompyuterda desktoplarda ishlovchi dasturlar, appletlar yaratish uchun ishlatiladi. Bu texnologiya yordamida yaratilgan dasturlar deyarli barcha operatsion tizimlarda ishlay oladi (Windows NT, Macintosh, Linux va Solaris). Shu bilan birga JavaSE boshqa Java turlarining asosi hisoblanadi.
Java EE (Java Enterprise Edition) - Java texnologiyalari orasida eng keng tarqalgan turi hisoblanib unda asosan serverda ishlovchi dasturlar yaratiladi, masalan ko'p foydalanuvchili web-saytlar yaratishda keng qo'llaniladi va asosan internetda ishlovchi dasturlarda qo'llaniladi. Java SE ni Java EE dan eng asosiy farqi Java EE o'z tarkibiga Java SE ni olibgina qolmay shu bilan birga ko'pgina boshqa qo'shimcha kutubxonalarni(odatda *.jar) ham o'z ichiga oladi ya'ni: Servlet, JavaMail, JSF(Java Server Face) va boshqa ko'pgina internetga asoslangan qoshimcha kutubxonalar.
Java ME (Java Micro Edition) - Java SE ning ba'zi qismlarini o'z ichiga oladi, JavaME yordamida kichik qurilmalar uchun dastrular yozish mumkin, masalan, mobil telefon uchun o'yinlar, dasturlar yaratish mumkin. Java API [ tahrir | manbani o'zgartirish ]
Java API - Java dasturiy ta'minotida foydalaniladigan dasturiy ta'minot kutubxonalariga berilgan umumiy nom. Java API yordamida foydalanuvchilarga disk, grafika, tarmoq, ma'lumotlar bazasi va xavfsizlik kabi yuzlab mavzularga kirish imkoniyati taqdim etiladi. Java API J2SDK ning bir qismidir.
Java dasturlash tili - eng yaxshi dasturlash tillaridan biri bo'lib unda korporativ darajadagi mahsulotlarni yaratish mumkin. Bu dasturlash tili Oak dasturlash tili asosida paydo bo'ldi. Oak (ma'nosi eman daraxti) dasturlash tili 90-yillarning boshida Sun Microsystems (hozirda Oracle nomidan ish yuritadi) tomonidan platformaga (operatsion tizimga) bog'liq bo'lmagan holda ishlovchi yangi avlod aqlli qurilmalarini yaratishni maqsad qilib harakat boshlagan edi. Bunga erishish uchun Sun hodimlari C++ ni ishlatishni rejalashtirdilar, lekin ba'zi sabablarga ko'ra bu fikridan voz kechishdi. Oak muvofaqiyatsiz chiqdi va 1995-yilda Sun uning nomini Java ga almashtirdi va uni WWW rivojlanishiga xizmat qilishi uchun ma'lum o'zgarishlar qilishdi.
Matn muharriri kompyuterda nisbatan eng ko‘p ishlatiladigandasturlar qatoriga kiritilgan bo‘lib, har xil rusumdagi kompyuterlaruchun turli xil matn muharrirlari yaratilgan. Bir rusumli kompyuteruchun o‘nlab matn muharrirlari ishlab chiqilgan.
Masalan, Windowsoperatsion sistemasining tarkibiga kiritilgan Bloknot, WordPad va hokazo.
Shuni bilingki, Bloknot, WordPad matn muharrirlari siz 5-sinfdao‘rgangan Paint yoki Kalkulator dasturlari kabi ishga tushiriladi.Deyarli barcha matn muharrirlari quyidagi vazifalarni bajaradi:
Matn muharrirlarining nomi, interfeysi turlicha bo‘lgani bilan, ulardaishlash jarayoni deyarli farq qilmaydi. Matn muharrirlarining asosiyelementlari bo‘lgan ishchi maydon, yurgich (êóðñîð) va menyu rasmda ko‘rsatilgan.Ishchi maydon. Matn muharriri kompyuter ekranida «ishchi may-don» deb ataladigan maxsus joy ajratadi. Ishchi maydon matn yozishuchun sahifa vazifasini bajaradi. Kiritilayotgan matn ishchi maydondaaks etadi.
Yurgich. Klaviaturadan kiritilayotgan belgi ishchi maydonining qayerida aks etishini ko‘rsatib turadi. Odatda, gorizontal yoki vertical chiziqcha ko‘rinishida bo‘ladi.
Menyu satri. Maxsus buyruqlar va amallar majmuyi menyu debataladi. Ular yordamida matnlarni diskdan o‘qish, diskka yozish, chopetish kabi ishlar amalga oshiriladi.
Yurgich va ishchi maydonining ko‘rinishi matn muharriri ishigadeyarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Ular turli matn muharrirlaridan birozfarq qilishi mumkin.
Matn muharrirlari, asosan, menyusi bilan bir-biridan farqlanadi.
Menyudagi buyruq va amallar matn muharrirlarining imkoniyatlarini
belgilaydi. Ular qancha ko‘p bo‘lsa, matn muharrirlarining imko-niyatlari shuncha yuqori bo‘ladi. Turli matn muharrirlarining mosbuyruqlari biroz farqlansa-da, ma’nosini tushunib olish qiyin emas.
Masalan, ìatnni xotiraga yozish buyrug‘i ba’zi matn muharrirlarining Fayl menyusida «yozish» deb nomlangan bo‘lsa, boshqalarida «saqlash»deb nomlangan. Shu kabi matnni xotiradan o‘qish buyrug‘i turli matnmuharrirlarida «o‘qish», «yuklash» yoki «ochish» deb nomlanishimumkin. Mazkur buyruqlarning nomlari turlicha bo‘lsa ham, deyarlibir xil ma’noni anglatadi va aynan bir xil vazifani bajaradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |