Kirish. Asosiy tushunchalar. «Mashinasozlik texnologiyasi asoslari» fanining maqsadi va masalalari. Detallarni ishlov berishda bazalash va o’rnatish

Ishlab chiqarish jarayoni davrlari


xomashyo tayyorlash – quyish, bolg’alash, shtamplash yoki prokatdan tayyorlanadigan materiallarga birlamchi ishlov berish;
mashina detallarini yakuniy shakl va o’lchamlarga keltirish uchun metall kesish dastgoxlarida ishlov berish;
yig’ma birikmalar, agregatlar yoki mexanizmlarni xosil qilish;
mashina yoki maxsulotni yakuniy yig’ish;
mashina yoki maxsulotni sozlash va sinash;
mashina yoki maxsulotni bo’yash va ularni konservatsiya qilish.

Ishlab chiqarishda bajariladigan texnologik jarayonlarning barcha amallarida texnik nazorat o’tkaziladi. Texnik nazorat o’tkazishdan maqsad maxsulotni talab qilingan texnik shartlarga javob bera olishini tekshirishdan iborat.

Mexanik ishlov berish texnologik jarayoni kam material va mehnat resurslarini sarflagan xolda talab etilgan texnik shartlar asosida tayyor maxsulot yaratishga qaratilgan bo’lishi kerak.
Texnologik jarayonlar GOST 1.109-73 asosida loyihali, ishchi, donaviy, namunaviy, standart, vaqtli , taraqqiy xarakterdagi (kelgusida qo’llaniluvchi), marshrutli, amal uchun va marshrutli-amalli bo’lishi mumkin.
Texnologik jarayon tarkibi
Texnologik amal texnologik jarayonning bir kismi bo’lib, bir ish urnida (bir yoki bir necha ishchi tomonidan) ketma-ket bajariladigan ishlar yigindisidan iborat.
O’rnatish amalning bir kismi bo’lib Detalning (dastgox turiga karab bir necha Detalning) bir marta maxkamlaganda bajariladigan ishlar yigindisidan iborat..
Holat detalning bir marta mahkamlagan xolatida dastgoxning ishchi organlariga nisbatan egallagan xolati. Xolatni uzgarishi dastgox stolining aylanishi yoki siljishi natijasida buladi.
Amal texnologik va yordamchi utishlarga bulinadi. Texnologik utish texnologik amalni tugallangan kismi bo’lib Detalning ishlov berilayotgan yuzasini, kesuvchi asbobning va kesish maoromlarining doimiyligi bilan xarakterlanadi.
Yordamchi utish texnologik amalning tugallangan kismi bo’lib ishchining va (yoki) dastgoxning xarakatlari yigindisidan iborat..
Utish uz navbatida ishchi va yordamchi yurishlardan iborat buladi. Ishchi yurish texnologik utishning tugallangan kismi bo’lib kesuvchi asbobni, ishlov berilayotgan yuzani doimiy saklagan xolda detaldan ma'lum katlamni kesib olish bilan boglik buladi
Yordamchi yurish texnologik utishning tugallangan kismi bo’lib kesuvchi asbobni ishlov berilayotgan detalga nisbatan metalni kesib olmagan xolda bir marta siljishidan iborat. Bu utish kesish jarayonini takroran amalga oshirish uchun kesuvchi asbobni kerakli xolga kaytarish uchun zarur buladi.