Kirish. Asosiy qism: Yarim o’tkazgichlar. Tranzistorlar va ularning tuzilishi haqida tushuncha

Darsning borishi:

1.Salomlashish

2.Davomatni aniqlash

3.O`tilgan darsni takrorlash

4.Yangi darsning bayoni

5.Yangi dars bo`yicha o`zlashtirishlarini aniqlash

6.Baholash

7.Uyga vazifa

• 
  O`tilgan darsni takrorlashda “venn diogrammasi”dan foydalanamiz:
  
• 
  Yangi mavzuni bayon qilishda “Bilaman ,bilishni hohlayman,bilib oldim.” dan foydalanamiz.
  
• 
  Yangi mavzuni o`zlashtirish darajasini aniqlashda “Aqliy hujm” metodidan foydalanamiz.
  

• 
  O`TILGAN DARSNI TAKRORLASHDA “VEN DIAGRAMMASI” DAN FOYDALANISH:
  

13-rasm

• 
  YANGI MAVZUNI BAYON QILISHDA “BILAMAN,BILISHNI HOHLAYMAN,BILIB OLDIM” DAN FOYDALANISH:
  

BILAMAN	BILISHNI HOHLAYMAN	BILIB OLDIM
Yarim o’tkazgichlar haqida	Yarim o’tkazgichli tranzistorlarning tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntirish?	Yangi mavzuga oid ma`lumotlarni bilib oldim.
Tranzistorlar haqida	Tranzistorning tuzilishi va ishlashiga ko’ra qanday turdagi tranzistorlar mavjud?

• 
  YANGI MAVZUNI O`ZLASHTIRISHDA “AQLIY HUJUM” METODIDAN FOYDALANISH.
  

1.Yarim o’tkazgichlar tushunchasiga ta’rif bering?

2.Yarim o’tkagichlarning shakllari qanday?

3.Tranzistor nima?

4.Tranzistorlarning ishlash prinsipi?

5.Yarim o’tkazgichli tranzistorning tuzilishi ?

6.Yarim tranzistorning qo’llanish sohalari?

7.Yarim tranzistorlarning ishlashi?

8.Yarim o’tkazgichli yassi tranzistorlarning qanday qasnday sohalari mavjud?

9.Yarim o’tkazgichli tranzistor asosiy xarakteristikalari?

10.Tranzistorlarning effektivligi nima?

14-rasm

15-rasm

16-rasm

17-rasm

18-rasm

XULOSA

Elektr o`tkazuvchanlik jihatidan yarim o`tkazgichlar metallar va dielektriklar oralig`ida sodir bo`ladi. Bugungi kunda bir yoki nechta n-p o`tishli va uch yoki undan ko`p uchlari bo`lgan elektr o`zgartiruvchi yarim o`tkazgichli asbob tranzistorlar deb nomlanadi. Tranzistorlar konstruksiyasi bo’yicha nuqtali va yassi bo’lishi mumkin. Biroq, garchi nuqtali tranzistorlar oldin paydo bo’lishiga qaramasdan ularning ishlashi shunga olib keldiki, bugungi kunda faqat yassi tranzistorlar ishlab chiqariladi. Yarim o’tkazgichli tranzistorlarning muxim xossalari turli tashqi omillar: temperatura, yorug’lik oqimi, bosim kuchi, elektr maydon kuchlanganligi va boshqa tashqi ta’sirlarida elektr o’tkazuvchanlikni tez o’zgarishidir. Xulosa qilib shuni ta’kidlash mumkinki, yarim o’tkazgichlarda elektronlar konsentratsiyasi kam ekanligi va tashqi omillarga bog’liqligi sababdir. Tashqi elektr maydon ta’sirida erkin elektronlar harakatlanib, elektron o’tkazuvchanlikni hosil qiladi. Tashqi elektr maydon ta’sirida teshiklar maydon maydon yo’nalishiga siljiydi. Ana shu teshiklar siljishi kattalik jihatidan elektronlar zaryadiga teng bo’lgan musbat zaryadlar tokiga ekvivalent. Bu jarayon teshikli o’tkazuvchanlik deb ataladi. SHunday qilib, yarim o’tkazgichlarning o’tkazuvchanligi elektron o’tkazuvchanlik va teshikli o’tkazuvchanlik yig’indisidan iborat ekan. Zamon jadal rivojlanayotgan ayni paytda pedagogik texnologiyalardan foydalangan holda dars o’tish o’quvchilarni fizika faniga bo’lgan qiziqishlarini yanada oshiradi.