Kirish. Asosiy qism. Maktabgacha tahlim tashkiloti tuzilmasi

Turli ti’dagi maktabgacha ta'lim tashkilotsining tashkiliy tizimini belgilab beruvchi Davlat instruktiv hujjatlari

Maktabgacha ta’lim tashkilotsi muassis tomonidan tashkil etiladi va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ro'yxatdan o'tkaziladi¹⁵. Quyidagilar:

• 
  davlat boshqaruvi organlari;
  
• 
  mahalliy davlat hokimiyati organlari;
  
• 
  davlat korkabinetlari;
  
• 
  qonun hujjatlariga muvofiq boshqa davlat tashkilotlari davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining muassislari bo'lishi mumkin.
  

Maktabgacha ta'lim tashkilotlari o'z ishining o'ziga xosligiga muvofiq quyidagi ti’larga bo'linadi:

• 
  umumiy ti’dagi maktabgacha ta’lim tashkilotlari;
  
• 
  ixtisolashtirilgan (jismoniy va ‘sixik rivojlanishida har xil nuqsonlar mavjud bo'lgan bolalar uchun];
  

¹⁵0‘zbekiston Res’ublikasi Davlat «Maktabgacha ta'lim mussasasi to‘g‘risida»gi Nizom. — T.: 2017.

- sanatoriy ti’idagi (zaif, turli yuqumli kasalliklarni boshdan kechirgan, surunkali asosratlarga ega bo'lgan bolalar uchun);

Maktabgacha ta’lim tashkilotsi o'z ustaviga, bank tashkilotlarida hisob raqamiga, O'zbekiston Res’ublikasi Davlat gerbi tasviri tushirilgan va o'z nomi ko'rsatilgan muhrga, yuridik manzili ko'rsatilgan shtam’ga ega bo'ladi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsini akkreditatsiya qilish davlat vakolatli organi tomonidan attestatsiya asosida amalga oshiriladi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsi belgilangan davlat me'yorlariga va maktabgacha ta'lim tashkilotsiga qo'yiladigan talablarga muvofiq bolalarni tarbiyalashni, o'qitishni, ularga qarab turish va ularni ‘arvarish qilishni hamda sog'lomlashtirishni ta'minlaydi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida ta'lim mazmuni O'zbekiston Res’ublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan yoki tavsiya qilingan dasturlar bilan belgilanadi. Maktabgacha ta'lim tashkilotsi o'z (mualliflik) dasturidan foydalanishga haqlidir. Bunday dasturlarni tasdiqlash tartibi O'zbekiston Res’ublikasi Maktabgacha ta'lim vazirligi tomonidan belgilanadi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsining ish kun tartibi iva u yerda qancha vaqt bo'lishi Maktabgacha ta'lim tashkilotsi ustavi va muassisning qarori bilan belgilanadi. Maktabgacha ta’lim tashkilotsi (guruh)ning kunduzgi va kechki vaqtlarda hamda kecha-yu kunduz faoliyat ko'rsatishiga yo'l qo'yiladi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsida bolalarni o'qitish va tarbiyalash davlat tilida va «Davlat tili haqida»gi O'zbekiston Res’ublikasi Qonuniga muvofiq boshqa tillarda olib boriladi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsida ovqatlanishni tashkil etish maktabgacha ta’lim tashkilotsiga yuklanadi hamda O'zbekiston Res’ubliksida tasdiqlangan sanitariya qoidalari va me’yorlariga muvofiq amalga oshiriladi.

Bolalarga tibbiy xizmat ko'rsatish ham, shtatdagi libbiyot xodimlari ham Maktabgacha ta'lim tashkilotlariga

biriktirilgan sog'liqni saqlash organlarining tibbiyot xodimlari tomonidan ta’minlanadi, ular Maktabgacha ta'lim tashkilotsi xodimlari bilan birgalikda bolalarning hayoti, sog'lig'i va jismoniy rivojlanishi, davolash-’rofilaktika tadbirlari o'tkazilishi, sanitariya-gigiyena me’yorlariga, ovqatlanish kun tartibi va sifatiga rioya qilinishi uchun javob beradilar.

Tibbiyot xodimlari faoliyatini nazorat qilish mahalliy sog'liqni saqlash organlariga yuklanadi. Maktabgacha ta'lim tashkilotsi tibbiyot xodimiga xona beradi va uning ishlashi uchun tegishli lozim-sharoitlar yaratadi.

Maktabgacha ta’lim tashkilotsining shtatdagi xodimlari sog'liqni saqlash organlarida be’ul tibbiy ko'rikdan o'tadilar, buning uchun sarflanadigan xarajatlar davlat tomonidan ajratilgan mablag'lar doirasida belgilanadi.

Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarning hayoti va sog'lig'ini muhofaza qilishni tashkil etish tartibi O'zbekiston Res’ublikasi Maktabgacha ta'lim vazirligi tomonidan Sog'liqni saqlash vazirligi bilan birgalikda belgilanadi.

Maktabgacha ta’lim tashkilotsi ustavida qayd etilgan o'z maqsadlari va vazifalarini bajarish uchun ota-onalar yoki ularning o'rnini bosuvchi shaxslar bilan tuzilgan lozimnomalar , asosida oilaning ehtiyojlarini hisobga olgan holda asosiy ta'lim dasturlaridan tashqari qo'shimcha ‘ulli ta’lim xizmatlari ko'rsatishga haqlidirlar. ‘ulli ta'lim xizmatlari muassis tomonidan moliyalashtiriladigan asosiy ta’lim faoliyatini uning doirasida ko'rsatilishi mumkin emas.

Davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida ta'lim-tarbiya jarayoni qatnashchilari

Davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida bolalar, ota-onalar, ‘edagog xodimlar va vasiylik kengashi a'zolari ta’lim-tarbiya jarayonining qatnashchilari hisoblanadi.

Davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida vasiylik kengashlari tashkil etiladi, ularni saylash tartibi va ularning

vakolatlari davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining ustavida belgilanadi.

Davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi vasiylik kengashining faoliyati O'zbekiston Res’ublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi tomonidan tasdiqlanadigan namunaviy nizom asosida amalga oshiriladi.

Bolalarni qabul qilishda davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi ota-onalarni o'z ustavi, kun tartibi, ta'lim-tarbiya dasturlari va boshqa hujjatlar bilan tanishtirishi shart.

Davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi bilan ota-onalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar shartnoma bilan tartibga solinadi. Ota-onalar bilan tuzilgan shartnoma bolalarning davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida bo'lishi vaqtini, ta’lim- tarbiya jarayonini tashkil etishda tomonlarning huquqlari, majburiyatlari hamda javobgarligini o'z ichiga oladi.

Ota-onalar:

o'z bolalari uchun ta'lim-tarbiya shakllarini, davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida ta'lim berish tilini tanlash;

davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida bolalarga ta’lim- tarbiya berish uchun zarur shart-sharoitlar yaratilishini hamda bolaning shaxsiga nisbatan hurmat bilan munosabatda bo'lishni talab qilish;

tashkilot bilan tuzilgan shartnoma shartlarida belgilangan tartibda kun davomida o'ziga qulay bo'lgan vaqtda bolalarni davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsidan olib ketish huquqiga ega.

Ota-onalar qonun hujjatlariga va shartnomaga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo'lishlari mumkin.

Ota-onalar quyidagilarga majbur:

belgilangan normativlarga muvofiq bolaning davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida bo'lgan davri uchun badal to'lovini o'z vaqtida to'lash;

bolalarning to'laqonli ovqatlanishini, ularda shaxsiy gigiyena ko'nikmalari shakllantirilishini qat’iy kuzatib borish, bolani davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsiga ozoda kiyingan holda olib kelish.

Ota-onalar qonun hujjatlariga va shartnomaga muvofiq boshqa majburiyatlar ham olishlari mumkin.

Davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi tarbiyalanuvchisi va xodimlari o'rtasidagi munosabatlar o'zaro hamkorlik, bolaning shaxsini hurmat qilish va unga shaxsiy xususiyatlariga muvofiq rivojlanishi uchun erkinlik berish asosida olib boriladi.

Davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsiga xodimlarni ishga qabul qilish belgilangan tartibda tasdiqlanadigan namunaviy shtatlar jadvaliga muvofiq amalga oshiriladi.

Tegishli ‘edagogik ma’lumotga, kasbiy tayyorgarlikka va yuksak axloqiy sifatlarga ega bo'lgan shaxslar davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida ‘edagogik faoliyat bilan shug'ullanish huquqiga ega.

Sud hukmi bilan yoki tibbiy xulosaga muvofiq ‘edagogik faoliyat bilan shug'ullanishi taqiqlangan shaxslarning ushbu faoliyat bilan shug'ullanishiga yo'l qo'yilmaydi.

Davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi xodimlarining huquqlari, majburiyatlari va imtiyozlari qonun hujjatlarida, davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi ustavida, shuningdek, mehnat shartnomasida belgilanadi.

Xodimlarning vazifalari lavozim yo'riqnomasi va tarmoq tarif-malaka ma'lumotnomasida belgilab qo'yiladi.

Davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsining ‘edagog xodimlari quyidagi huquqlarga ega:

davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsini boshqarishda o'z ustavida belgilanadigan tartibda qatnashish;

o'z kasbiy sha’ni va qadr-qimmatini himoya qilish.

‘edagog xodimlar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo'lishi mumkin.

‘edagog xodimlar quyidagilarga majbur: ta'lim-tarbiya jarayoniga zamonaviy ta'lim dasturlarini tatbiq etish; ilg'or xorijiy tajribani hisobga olgan holda bolalarni har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish bo'yicha o'ziga yuklatilgan vazifalar doirasida shart-sharoitlar yaratish;

bolalarga yuqori ‘rofessional darajada ta’lim-tarbiya berish orqali maktabgacha ta’lim sifatini oshirish;

‘edagog axloq-odobiga rioya qilish, bolaning qadr-qimma- tini hurmat qilish, bolalarni tazyiqdan himoya qilish, ularni mehnatga, ota-onaga hurmat, atrof-muhitga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo'lish ruhida tarbiyalash;

o'zining kasbiy ko'nikmalarini va ‘edagogik mahoratini doimiy ravishda takomillashtirish hamda belgilangan muddatlarda o'z malakasini oshirib borish.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsini tashkil etish

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotlarining maqsadi va vazifalarini, uning faoliyatini tashkil etish, moliyalashtirish va nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsini boshqarish faoliyatini tartibga soladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi o'z faoliyatida O'zbekiston Res’ublikasi Konstitutsiyasi va qonunlariga, O'zbekiston Res’ublikasi Oliy Majlisi’alatalariningqarorlariga, O'zbekiston Res’ublikasi ‘rezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O'zbekiston Res’ublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, boshqa qonun hujjatlariga, shuningdek ushbu Nizomga amal qiladi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi yuridik shaxs hisoblanadi va o'z ustaviga, mustaqil balansiga, bank hisob raqamlariga, o'z nomi ko'rsatilgan muhrga ega bo'ladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsining maqsadi va vazifalari

Quyidagilar nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsining maqsadi hisoblanadi:

maktabgacha yoshdagi bolalarni (keyingi o'rinlarda bolalar deb ataladi) har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish;

ta'lim-tarbiya berish orqali bolalarni maktab ta'limiga sifatli tayyorlash;

bolalarni maktabgacha ta'lim bilan qamrab olish. Quyidagilar nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining vazifalari hisoblanadi:

ta'lim-tarbiya jarayoniga zamonaviy ta’lim dasturlari va texnologiyalarini joriy etish;

bolalarning hayotini muhofaza qilish va sog'lig'ini mustahkamlash;

bola shaxsini sog'lom va yetuk, maktabda o'qishga tayyorlangan tarzda shakllantirish;

bolaning intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlanishini ta'minlash;

bolaning rivojlanishidagi (nutqida, ko'rishida, eshitishida] yengil nuqsonlarni korreksiyalashni amalga oshirish;

bolalardaxalqimizningyuksakma'naviyativainson’arvarlik an’analariga sadoqat tuyg'ularini shakllantirish. Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi qonun hujjatlariga muvofiq tashkilot shaklida tashkil etiladi.

Davlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining muassislari toifasiga kirmaydigan barcha yuridik va jismoniy shaxslar nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining muassislari bo'lishi mumkin.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi qonun hujjatlariga muvofiq belgilangan tartibda litsenziya olgan vaqtdan boshlab ta’lim faoliyatini amalga oshirish huquqiga ega bo'ladi.

O'zbekiston Res’ublikasining «Ta’lim to'g'risida»gi Qonuni- ga muvofiq, nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsini akkre- ditatsiya qilish vakolatli davlat organi tomonidan attestatsiya asosida amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida ta'lim mazmuni maktabgacha ta'limga qo'yiladigan davlat talablariga asosan ishlab chiqilib, O'zbekiston Res’ublikasi Maktabgacha ta’lim

vazirligi tomonidan tasdiqlangan yoki tavsiya qilingan dastur- lar bilan belgilanadi.

Tashkilot o'z (mualliflik) dasturlaridan foydalanishga haqlidir. Ushbu dasturlarni tasdiqlash tartibi O'zbekiston Res’ublikasi Maktabgacha ta'lim vazirligi tomonidan belgilanadi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining ish tartibi va bolalarning tashkilotda bo'lish vaqti tashkilot ustavi hamda muassisning qarori bilan belgilanadi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida 5 kunlik ish haftasi uchun, qoida tariqasida, quyidagi ish tartibi joriy etiladi:

12 soatli;

5. 
   soatli;
   

9 soatli;

4 soatli.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi joylashgan hududda yashaydigan aholi talablaridan kelib chiqib, nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida yoki uning alohida guruhlarida 6 kunlik ish haftasi ham joriy etilishi mumkin.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida bolalarning ovqatlanishi O'zbekiston Res’ublikasi Sog'liqni saqlash , vazirligi tomonidan tasdiqlangan sanitariya qoidalari, normalari va gigiyena normativlari asosida amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi tarbiyalanuv- chilariga tibbiy yordam ko'rsatish shtatdagi yoki sog'liqni saqlash organlarining shartnoma asosida maxsus biriktirilgan tibbiyot xodimlari tomonidan amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi ta'limning uzluksizligini ta’minlash maqsadida shartnoma asosida o'z faoliyatini umumiy o'rta ta'lim tashkilotlari bilan birgalikda amalga oshirishi mumkin.

Maktabgacha ta'limga qamrab olinmagan bolalarni maktab ta'limiga tayyorlash, ularni har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish maqsadida nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotlarida qisqa muddatli guruhlar tashkil etiladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotlarida qisqa muddatli guruhlar uchun 4 soatli ish tartiblari joriy etiladi.

Nodavlat ta’lim tashkilotlarida qisqa muddatli guruhlar qonun hujjatlariga muvofiq olingan litsenziya asosida muassis qarori bilan tashkil etiladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida tashkil etilgan qisqa muddatli guruhlarda moddiy-texnik va kadrlar ta’minoti muassis tomonidan belgilanadi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida qisqa muddatli guruhlarni qayta tashkil etish yoki tugatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda muassisning qaroriga muvofiq amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsiga bolalarni qabul qilish

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsiga bolalarni qabul qilish tegishli tibbiy xulosa asosida amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsiga bolalarni qabul qilish va ularni chiqarish tartibi nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsining ustavi bilan belgilanadi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi guruhlaridagi bolalar soni davlat maktabgacha ta'lim tashkilotlari uchun belgilangan me'yordan ortiq bo'lmasligi kerak.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida o'quv yili joriy yilning 2 sentyabridan boshlanadi va keyingi yilning 1 iyunida tugallanadi. Ushbu davr oralig'ida sog'lomlashtirish davri davom ettiriladi.

Ta'lim-tarbiya jarayoni qatnashchilari Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida bolalar, ota- onalar yoki ularning o'rnini bosuvchi shaxslar (keyingi o'rinlarda ota-onalar deb ataladi), ‘edagog xodimlar, vasiylik kengashi a’zolari ta’lim-tarbiya jarayonining qatnashchilari hisoblanadi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsida vasiylik kengashlari tashkil etiladi, ularni saylash tartibi va ularning vakolatlari nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining ustavida belgilanadi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi bolalarni qabul qilishda ota-onalarni o'z ustavi, kun tartibi, ta'lim-tarbiya dasturlari va boshqa hujjatlar bilan tanishtirishi shart.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi bilan ota-onalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar ushbu tashkilotning ustavi hamda shartnoma bilan tartibga solinadi. Ota-onalar bilan tuzilgan shartnoma bolalarning ushbu tashkilotda bo'lish vaqtini, ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etishda tomonlarning huquqlari, majburiyatlari hamda javobgarligini o'z ichiga oladi. Ota-onalar quyidagi huquqlarga ega: o'z bolalari uchun ta’lim-tarbiya shakllarini, nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida ta’lim berish tilini tanlash;

nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida bolalarga ta'lim-tarbiya berish uchun zarur shart-sharoitlar yaratilishini hamda bolaning shaxsiga nisbatan hurmat bilan munosabatda bo'lishni talab qilish;

nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi bilan tuzilgan shartnoma shartlarida belgilangan tartibda kun davomida o'ziga qulay bo'lgan vaqtda bolalarni maktabgacha ta’lim tashkilotsidan olib ketish huquqiga ega.

Ota-onalar qonun hujjatlariga va shartnomaga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo'lishlari mumkin.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi tarbiyalanuvchisi va xodimlari o'rtasidagi munosabatlar o'zaro hamkorlik, bolaning shaxsini hurmat qilish va unga shaxsiy xususiyatlariga muvofiq rivojlanishi uchun erkinlik berish asosida olib boriladi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsida tegishli ‘edagogik ma'lumotga ega bo'lgan shaxslar ‘edagogik faoliyat bilan shug'ullanish huquqiga ega.

Sud tomonidan yoki tibbiy xulosaga muvofiq bunday faoliyat bilan shug'ullanishi taqiqlangan shaxslar ‘edagogik faoliyatga qo'yilmaydi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsining ‘edagoglari va boshqa xodimlari bilan mehnat shartnomalari tuzish va ularni bekor qilish qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi rahbari belgilangan tartibda ‘edagog kadrlar malakasini oshirishni va ularni qayta tayyorlashni ta’minlaydi, ularning sha'ni va qadr-qimmatini himoya qiladi, ilg'or ‘edagogik va axborot texnologiyalari, mualliflik dasturlari, metodik qo'llanmalar va didaktik materiallar joriy etilishi uchun shart-sharoitlar yaratadi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi xodimlarining huquq va imtiyozlari qonun hujjatlarida, ushbu tashkilotning ustavida, shuningdek mehnat shartnomasida belgilanadi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining ‘edagog xodimlari quyidagi huquqlarga ega:

nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsini boshqarishda ushbu tashkilot ustavida belgilanadigan tartibda qatnashish;

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsining ‘edagog xodimlari quyidagilarga majbur:

ta'lim-tarbiya jarayoniga zamonaviy ta'lim dasturlarini tatbiq etish;

ilg'or xorijiy tajribani hisobga olgan holda bolalarni har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish bo'yicha o'ziga yuklatilgan vazifalar doirasida shart-sharoitlar yaratish;

bolalarga yuqori ‘rofessional darajada ta'lim-tarbiya berish orqali maktabgacha ta’lim sifatini oshirish;

‘edagog axloq-odobiga rioya qilish, bolaning qadr-qimma- tini hurmat qilish, bolalarni tazyiqdan himoya qilish, ularni mehnatga, ota-onaga hurmat, atrof-muhitga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo'lish ruhida tarbiyalash;

o'zining kasbiy ko'nikmalarini va ‘edagogik mahoratini doimiy ravishda takomillashtirish hamda belgilangan muddatlarda o'z malakasini oshirib borish.

‘edagog xodimlar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlar ham olishi mumkin.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsini boshqarish va uning faoliyatini nazorat qilish

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsini muassis tomonidan tayinlanadigan rahbar boshqaradi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi rahbari davlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi mudiri lavozimiga qo'yiladigan malaka talablariga muvofiq bo'lishi kerak.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsi faoliyatini nazorat qilish muassis tomonidan, shuningdek, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda vakolatli davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotlari tomonidan maktabgacha ta'limga qo'yiladigan davlat talablari va ta’lim- tarbiya dasturlarining bajarilishini nazorat qilish ushbu sohadagi vakolatli organ tomonidan amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotlarini attestatsiya- dan o'tkazish, ularning faoliyatini vaqtincha to'xtatib turish va to'xtatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsini moliyalashtirish va moddiy-texnik ta’minoti

Muassis nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotsiga mol- mulkni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda biriktiradi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi o'ziga biriktirilgan mol-mulkni va o'ziga ajratilgan mablag'lar hisobiga sotib olingan mol-mulkni qonun hujjatlariga muvofiq tasarruf etadi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsi faoliyati uning muassisi tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq moliyalashtiriladi.

Nodavlat maktabgacha ta'lim tashkilotsini moddiy-texnik jihatdan ta'minlash muassislar tomonidan maktabgacha ta’lim tashkilotlari uchun qonun hujjatlarida belgilangan normalardan ‘ast bo'lmagan miqdorda amalga oshiriladi.

Maktabgacha ta’lim tashkilotsi binolarini loyihalashtirish

Maktabgacha ta'lim tashkilotsi maxsus loyiha bo'yicha qurilgan yoki moslashgan sanitariya-gigiyena me'yorlariga, yong'in xavfsizligi qoidalariga javob beradigan va ob-havo sharoitini, ekologik vaziyatini, tarkib to’gan milliy an’analarni hisobga oladigan binoda tashkil etiladi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsining sig'imi, odatda 320 o'rinli bo'lishi kerak. Umumiy yo'nalishdagi maktabgacha ta'lim tashkilotlari uchun 140-160 o'rinni, maxsus ahamiyatga molik maktabgacha ta’lim tashkilotlari uchun 90-120 o'rinli muvofiq deb hisoblash zarur.

Maktabgacha ta’lim tashkilotsi amaldagi me’yortivlarga muvofiq yumshoq va qattiq s’ort jihozlari, tibbiy yordam a’’arati, ta'limning texnik vositalari, o'quv-ko'rgazmali qo'llanmalar hamda o'yinchoqlar bilan ta’minlanadi maktabgacha ta'lim tashkilotsini jihozlash ro'yxatiga milliy anjomlar ham kiradi.

Maktabgacha ta’lim tashkilotsi ish tartibi ijroiya qo'mita maktabgacha ta'lim boshqarmasi yoki qaramog'ida maktabgacha ta’lim tashkilotsi bo'lgan korkabinet, tashkilot, tashkilot tavsiyasiga muvofiq maktabgacha ta’lim kengashi, maktabgach^ ta’lim tashkilotsi kengashi bilan kelishilgan holda xalq de’utatlari mahalliy Kengashlari qarori bilan belgilanadi. \

Maktabgacha ta’lim tashkilotlari yoki uning ayrim guruhlari haftasiga 5, 6 va 7 kun kunduzgi va bolalar sutka mobaynida bo'ladigan, bir yoki ikki kunlik dam olish kunlari bilan, shuningdek, xodimlarga sirg'aluvchi grafik bo'yicha dam olish kuni beriladigan kun tartibida ishlashlari mumkin.

Ixtisoslashtirilgan maktabgacha ta'lim tashkilotsida kuni uzaytirilgan kun, shuningdek, shanba, yakshanba va bayram kunlari kun tartibida ertalab va kechki vaqtda ishlovchi navbatchi guruhlar ochilishi mumkin.

Maxsus ahamiyatga molik maktabgacha ta'lim tashkilotsining faoliyat kun tartibii zarur to'g'rilash-tarbiya- viy ishlar olib borishni hisobga olgan holda belgilanadi.

O'zbekistonda ijtimoiy maktabgacha ta’lim tashkilotlarini- hal etish maktabgacha ta’lim tashkilotlarining har xil turlarini tashkil etilgan ham aloqadordir. Ular tilga ko'ra (o'zbek, qozoq, rus, tatar, koreys va shu kabilar) farqlanishi va bu tashkilotlarda ta’lim-tarbiyaning milliy an’analarga asoslanib ko'rilishi lozim.

Maktabgacha ta'lim tashkilotlari bolaning tashkilotda bo'lishiga qarab bir necha soatni, bir necha kunni;

Tarbiya vazifalariga ko'ra esa ijodiy, yordamchi, umumiy, ijtimoiy moslashtirilgan bo'ladi.

Mablag' bilan ta’minlanishiga qarab: davlat, idora, xususiy va hokazo.

Ijtimoiy maktabgacha ta'lim tashkilotlari qishloqlari tashkilotsida 40-100, shahar tashkilotsida 140-170 o'rindan oshmasligi ko'zda tutiladi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsi, shu jumladan, uning ayrim guruhlari ishining davomiyligi, boshlanishi va tugashi ota- onalarning ehtiyojini hisobga olgan holda belgilanadi. Ammo u ertalabki6.30 dan barvaqt bo'lmasligi kerak.

Maktabgacha ta’lim tashkilotsida ota-onalar arizasi bo'yicha xalq de’utatlari kengashi qarori bilan, shu jumladan, lozimnoma va xo'jalik hisobi asosida ish 6 soatdan kam davom etilgan qisqa muddatli guruhlar; ota-onalar bolalarini 1-2 soatga qoldiradigan guruhlar; sayr guruhlari; jismoniy tarbiya-sog'lomlashtirish guruhlari; musiqa-estetik va badiiy tarbiyalash, aqliy va jismoniy rivojlanishdan orqada qolgan bolalar uchun xo'jalik hisobi asosida ishlaydigan guruhlar ochilishi mumkin. Bunda mazkur maktabgacha ta'lim tashkilotsiga muntazam qatnaydigan bolalarning manfaatlari kamsitilmasligi lozim. Maktabgacha ta’lim tashkilotsining ta’lim tili O'zbekiston Res’ublikasining Davlat tili haqidagi qonuniga muvofiq belgilanadi.

Ota-onalar o'z bolalarini maktabgacha ta’lim tashkilotsi tarbiyachilarini ilgaridan ogohlantirilgan holda o'zlari uchun qulay ‘aytda olib kelishlari va olib ketishlari mumkin. Shu bilan birga, ota-onalar maktabgacha ta'lim tashkilotsida bolalar hayotining fiziologik asoslangan kun tartibiga rioya qilishlari va o'quv-tarbiya jarayonini buzmasliklari lozim.

Maktabgacha ta’lim tashkilotsida bolalarni ovqatlantirish uning ish kuni davomiyligini hisobga olgan holda va belgilangan ‘ul hamda tabiiy me’yorlarga muvofiq tashkil qilinadi. Bolalar 6 va undan kam soat mobaynida bo'ladigan guruhlarda ovqatlanishni tashkil qilish, uning shakli va necha martaligi ota-onalar bilan kelishuvga binoan belgilanadi. Bu guruhlarda ovqatlantirish uchun ‘ul me’yorlari xalq de’utatlari kengashlari va qaramog'ida ushbu maktabgacha ta’lim tashkilotsi bo'lgan korkabinet, tashkilot, tashkilot, xo'jalik hisobi asosida tashkil qilingan guruhlarda ota-onalar tomonidan belgilanadi.

Maktabgacha ta'lim tashkilotsi:

• 
  o'z Ustavida nazarda tutilgan funksiyalarning bajarilma- ganligi;
  
• 
  ta’lim dasturining to'liq hajmda bajarilmaganligi, amalga oshirilayotgan ta'lim dasturlarining sifati;
  
• 
  ta'lim jarayonini tashkil etishning qo'llanilayotgan shakllari, metodlari va vositalarining bolalarning yosh, ruhiy-fiziologik xususiyatlariga, qobiliyatiga, layoqatiga, qiziqishlariga va ehtiyojlariga nomuvofiqligi;
  
• 
  tashkilotda tarbiyalanayotgan bolalarning ta'lim jarayoni vaqtida hayoti va sog'lig'i uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javob beradi.